Қазатлық

Қазатлық, Азатлықтөбе – ортағасырлық қалашық. Түркістан облысы Түлкібас ауданы Арыс өзеніне Құлан өзенінің құяр тұсында орналасқан. Қазатлықты 1940 жылы Жамбыл археологы бекетінің экспедициясы (жетекшісі Г.И. Пацевич) зерттеген. Қала Құдама ибн Жафардың “Китаб әл-Харадж уа Санат әл-Китаба” шығармасындағы Бадухкет қаласы деген пікір бар. Трапеция тәрізді биіктігі 5 – 6 м, диаметрі 30 – 40 м төбе қалысының орталық бөлігін алып жатыр. Ол биіктігі 0,75 м және диаметрі 70 – 80 м төбешік- алаңқаймен қоршалған. Батыс жағынан биіктігі 2,5 – 3 м, диаметрі 50 – 70 м төбешік жалғасады. Теріліп алынған қыш ыдыстар қолдан немесе шарықта жасалған. Ангобты өрнекті ыдыстар аз табылған. Сырланбаған ыдыстар басым. Сырлы ыдыстар мерзімі жағынан Қарахан әулеті заманына жатады. Табылған құмыра, көзе, тостаған, саптаяқ, т.б. бұйымдарға қарағанда Қазатлық қалашығын мекендеген тайпалар 8 – 11 ғ-ларда өмір сүріп, мал шарушылығымен және егіншілікпен айналысқан.