Уикипедия

Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі

Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі — Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзету мен қорғауға, Қазақстан Республикасының егемендігі мен аумақтық тұтастығына қол сұғудың алдын алуға және жолын кесуге арналған арнайы қызмет. ҚР ҰҚК ШҚ Шекара органдары Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құрамына кірмейді, Қарулы Күштермен толық ынтымақтаса отырып, Қазақстанды қорғау жөніндегі міндеттерді орындайды.

Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі
(ҚР ҰҚК ШҚ)
Жалпы мағлұмат
Мемлекет  Қазақстан
Құзыреті Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті
Құрылған уақыты 18 тамыз 1992 жылы
Жетекшілігі Ерлан Алдажұманов
Ресми сайты
gov.kz/memleket/entities/shekaraknb?lang=kk

Міндеті

өңдеу
 
Шекара қызметі әскери қызметкерлерінің жеңдеріндегі жапсырма
  1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын, оның аумақтық тұтастығын және Мемлекеттік шекарадағы экономикалық мүдделерін күзету және қорғау;
  2. Қазақстан Республикасының аумақтық суларын (теңізін) және континенттік қайраңын қорғау;
  3. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы заңнамасының сақталуын және Мемлекеттік шекара режимі мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарынан туындайтын міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету;
  4. Мемлекеттік шекарада Қазақстан Республикасының қорғанысы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерін шешуге қатысу;
  5. Шекара аймағындағы азаматтарды, табиғи ресурстарды және қоршаған ортаны қорғауда Қазақстан Республикасының құқық қорғау, табиғатты қорғау органдарына көмек көрсету.

Құрылымы

өңдеу
  • басқару органдары;
  • шекара құрамалары (шекара жасақтары);
  • шекаралық комендатуралар;
  • шекара бекеттері;
  • жеке бақылау-өткізу орынжайлары;
  • авиациялық бөлімдер;
  • теңіз бөлімдері;
  • арнайы бөлімдер;
  • әскери оқу орындары;
  • қамтамасыз ету бөлімдері мен бөлшектері;
  • Арнайы мақсаттағы басқарма — шекаралық арнайы күштер («жасыл арнайы күш»).

Өңірлік басқарма

өңдеу

Бұрын жұмыс істеп тұрған өңірлік басқармалар (бірнеше облыстардың аумағында жұмыс істеген) ҚР ҰҚК ШҚ облыстық аумақтық департаменттерімен ауыстырылды.

Тарихы

өңдеу

ҚР Президентінің 1999 ж. 26 маусымдағы Жарлығымен[1] ҚР Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігінің қайта ұйымдастырылып, ҚР Қарулы Күштерінің Мемлекеттік шекараларын қорғау күштерін, олардың мүлкі мен істерін қорғау жөніндегі функциялары ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитетіне берілуі нәтижесінде құрылды.[2] Шекара қызметі ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитетінің ведомствосы болып табылады[3].

Басшылары

өңдеу

Ережеге сәйкес, Шекара қызметін Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Президенті қызметке тағайындайтын және қызметтен босататын Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті төрағасының орынбасары — Шекара қызметінің директоры басқарады.

№ Аты-жөні Басқарған және басқаруын аяқтаған уақыты Лауазым
1 Евгений Неверовский 1988 — қазан, 1992 генерал-лейтенант
2 Болат Зәкиев наурыз, 1992 — маусым, 1997 генерал-лейтенант, Қазақстан Республикасы Шекара әскерлерінің қолбасшысы

Қарулы Күштер Шекара әскерлерінің қолбасшысы— Қазақстан Республикасы Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі мемлекеттік комитетінің төрағасы

3 Тоқтасын Бұзыбаев маусым, 1997 — шілде, 1999 генерал-майор, Қазақстан Республикасы Шекара әскерлерінің қолбасшысы— Қазақстан Республикасы Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі мемлекеттік комитетінің төрағасы
4 Болат Зәкиев шілде, 1999 — мамыр, 2008 генерал-лейтенант, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің төрағасы директор орынбасары
5 Болат Қырғызбаев мамыр, 2008 — ақпан 2011 генерал-майор, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің төрағасы директор орынбасары
6 Нұржан Мырзалиев ақпан 2011 — 13 маусым 2012 генерал-майор, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің төрағасы директор орынбасары

«Арқанкерген» шекара заставасындағы қайғылы оқиғаға байланысты қызметінен босатылды

7 Тұрғанбек Стамбеков 13 маусым 2012 — 25 желтоқсан 2012 полковник, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі директорының м.а төрағасының орынбасары – директорының м.а.

2012 жылы 25 желтоқсанда Шымкент маңындағы ұшақ қайғылы апатынан қаза тапты

8 Нұрлан Жоламанов 15 қаңтар 2013 — 27 қазан 2014 генерал-лейтенант, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі директоры төрағасының орынбасары – директорыны

Сыбайлас жемқорлық фактісі бойынша 2014 жылғы 27 қазанда ҚР ҰҚК ішкі қауіпсіздік басқармасымен қамауға алынды.

9 Дархан Айтқалиұлы Ділманов 27 қазан 2014 — 5 сәуір 2022 генерал-лейтенант, Қазақстан-Қытай шекарасындағы шекара бекеттерінде анықталған өкілеттігін асыра пайдалану фактісі бойынша Ұлттық қауіпсіздік комитетінің сотқа дейінгі тергеуі аясында ұсталды.
10 Ерлан Алдажұманов 5 сәуір 2022 — қазіргі уақыты генерал-майор

Дереккөздер

өңдеу
  1. ↑ "Қазақстан Республикасының 9лттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету күпггерінің қызмегіни жетілдіру жөніндегі кейбір шаралар туралы" ҚР Президентінің 1999 ж. 26 маусымдағы № 165 Жарлығы (Ағымдағы мұрағат).
  2. ↑ Қазақстан Республикасының мемлекеттік билік органдары (2001-2005 жж.) Анықтамаламық: Екінші шығарылым./Қазақстан Республикасы Президентінің Мұрағаты. – Жауапты редактор: В.Н. Шепель; Алматы: “Эдельвейс” Баспа үйі: 2007. ISBN 9965-602-37-9
  3. ↑ 1999-2000 жж. кезеңдегі мемлекеттік органдар туралы мәліметтер: қараңыз-Қазақстан Республикасының мемлекеттік билік органдары (1991 ж. 16 желтоқсан - 2001 ж. 1 қаңтар). Анықтамалық. ҚР ПМ.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Қазақстан_Республикасы_Ұлттық_қауіпсіздік_комитетінің_Шекара_қызметі&oldid=3257979» бетінен алынған