Қазақстан республикасында стандарттау жұмыстарын дамытудың негізгі бағыттары

Стандарттау жұмыстарын жүргізуді ұйымдастырудағы уақыт талабына сай ерекшеліктер мен басты бағыттар мына жағдайларға байланысты:

-Қазақстан Республикасының Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруіне байланысты саудадағы техникалық кедергілер жөніндегі келісімді орындау қажеттілігіне.

-Мемлекеттік стандарттау жұмыстарын тек қана мемлекеттік бюджеттен ғана емес, басқа да бюджеттен тыс қаржы көздерінен (шаруашылық субъектілерінің қаржысынан) қаржыландыру, т.б.

Алдағы уақытта мына мәселелерді шешу қажет:

1) Стандарттау жұмыстарын басты бағыттарда қарқынды дамыту. Басты бағыттар ретінде саналады:

-экология және қауіпсіздік (бірінші кезекте балалар тағамдарын, адамдарға токсикологиялық әсер ету мүмкіндігі зор тамақ өнімдерін, аса қауіпті техника түрлерін стандарттау мәселелері шешілуі қажет);

-ақпараттың технологиялар;

-ресурстарды үнемдеу;

-тұтынушылардың құқығын ңорғау мақсатында өнім сапасын нормативті құжаттармен қамтамасыз етуді жетілдіру;

-бухгалтерлік есеп пен банк жұмыстарын стандарттау;

-мүліктерді бағалау қызметін стандарттау.

2) Стандарттау саласында техникалық заңдылықтарды қалыптастыру.

-нақтылы өнім топтары мен түрлеріне немесе іс-қимылдарға стандарттау, метрологиялық жабдықтау және сертификаттау жұмыстарын жүргізу ерекшеліктерін айқындап беретін заңдылық актілерін жасау;

-заңдылық актілеріне - заңдарды, ҚР Үкіметінің қаулыларын, т.б. (ДСҰ қолданылатын техникалық регламенттердегідей), яғни нақтылы талаптарды (нормативтерді) енгізу.

3) Қазақстан Республикасының Дүниежүзілік сауда ұйымына мүше болуы үшін қажетті жағдайларды орындау. Бұл үшін стандарттау саласында жасалуға тиісті:

-отандық стандарттарды халықаралық стандарттармен үйлестіру;

-ДСҰ мүше мемлекеттерімен тығыз ақпараттың байланыс орнату;

-қолданыстағы мемлекеттік стандарттар қорын жаңарту.

Мемлекеттік стандарттар қоры ескіріп отырады. Мысалы, Ресейде 60%-дан астам мемлекеттік стандарттар (олардың көбі біздің елде де қолданыста) 1986 жылға дейін қабылданған. Оңтайлы жаңарту деңгейі шамамен 10-12% (ЕО, АҚШ, Жапония) болуы керек.

4) Еркін стандарттардың рөлін арттыру.

Ұсыныс түріндегі талаптарға негізделген еркін стандарттар өнімнің (қызметтің) бәсекелесу мүмкіндігін көтеру үшін қолайлы. Елімізде еркін стандарттарға жаппай өту (шетел тәжірибелеріне сәйкес) біртіндеп жүргізілуі керек. Өйткені, ол үшін: өнімнің қауіпсіздігін және сапасын заңдылық негізде реттеу көлемін кеңейту қажет, шаруашылық субъектілерінің келісімшарттарында, басңа да коммерциялық құжаттарында стандарттарға сілтемелер кеңінен қолданылуы керек.

4. Жаңа стандарттарды дайындауды қаржыландыру үшін бұл жұмысқа шаруашылық субъектілерін және шетел инвесторларын кеңінен қатыстыру қажет.