Қазақфильм

«Шәкен Айманов атындағы «Қазақфильм» ұлттық киностудиясы» акционерлік қоғамы — көркем фильм, деректі фильм, мультипликациялық фильмдер шығаратын Қазақстанның ең ірі киностудиясы.

«Шәкен Айманов атындағы «Қазақфильм» ұлттық киностудиясы» АҚ
Түрі	киностудия (акционерлік қоғам, 100% акциялары мемлекетке тиесілі)
Құрылды	1934
Орналасуы	Қазақстан, Алматы қаласы, Әл-Фараби даңғылы, 176
Саласы	кинематограф
Өнімі	Көркем фильм, хроникалық фильм, анимация
Басшы компания	ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі
Сайты	kazakhfilm.kz

Тарихы

• 1934 жылы «Алматы кинохроника студиясы» атауымен құрылды.
• 1944 жылы 25 қаңтар – Алматы киностудиясы Алматы көркем және хроникалық фильмдер киностудиясы болып қайта аталды
• 1960 жылы 9 қаңтарда Қазақ КСР Мәдениет министрлігінің бұйрығымен Алматы көркем және хроникалық фильмдер киностудиясы «Қазақфильм» киностудиясы болып қайта аталды.
• 1963 жылы 8-9 қаңтарда Қазақстан кинематографтары одағының Бірінші Құрылтай съезі өткізілді, бірінші хатшы болып Шәкен Кенжетайұлы Айманов сайланды.
• 1963 жылы 28 мамырда Қазақ КСР-нің Мемкино — Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің Кинематография жөніндегі мемлекеттік комитеті құрылды (1963-1988).
• 1967 жыл – Қазақстанда мультипликациялық фильмдер көрсетіле бастады. Бірінші қазақ мультфильмі Әмен Әбжанұлы Хайдаровтың «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?» фильмі болды.
• 1984 жыл – «Қазақфильм» киностудиясына ұлттық кинематографияның көрнекті қайраткері Шәкен Кенжетайұлы Аймановтың аты берілді (Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» киностудиясы).
• 1993 жылы 3 қыркүйекте Президент жарлығымен Қазақ мемлекеттiк кинобейнефильмдер шығару, жалға беру және көрсету жөнiндегi концернi мемлекеттiк басқару органы мәртебесi бар Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi жанындағы «Қазақкино» мемлекеттiк кинокомпаниясы болып қайта құрылды. Кинокомпания 1996 жылы таратылып, барлық мүлкі Мәдениет министрлігіне берілді.
• 1996 жыл – Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» республикалық шығармашылық-өндiрiстiк бiрлестiгi Ш.Айманов атындағы Қазақ кинофабрикасына және Ұлттық продюсерлiк орталыққа бөлу жолымен қайта ұйымдастырылды.
• 2000 жыл 28 мамыр – Ш. Айманов атындағы Қазақ кинофабрикасы, ҚР Ұлттық продюсерлік орталығы, «Қазкинопрокат» республикалық өндiрiстiк бiрлестiгi және ҚР Мемлекеттiк кинофильмдер қоры (Мемфильмқоры) бірігу жолымен «Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» Ұлттық компаниясы» РМҚК – Республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып құрылды;
• 2005 жылы 6 маусымдағы N 563 «Республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысымен «Шәкен Айманов атындағы «Қазақфильм» ұлттық компаниясы» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорын «Шәкен Айманов атындағы «Қазақфильм» акционерлік қоғамы болып қайта құрылды.
• 2024 жылы Үкімет қаулысымен «Шәкен Айманов атындағы «Қазақфильм» акционерлік қоғамына ұлттық киностудия мәртебесі берілді.

Киностудия 1934 жылы Алма-Ата кинохроника студиясы ретінде құрылды, 1936 жылы алғашқы деректі фильмдер шықты. 1941 жылы 15 қарашада Алма-Ата киностудиясы Қазақстанға эвакуацияланған «Мосфильм» және «Ленфильм» киностудияларымен біріктірілді Орталық біріккен киностудия - ЦОКС, олар 1944 жылға дейін Алматыда жұмыс істеді және бүкіл отандық көркем фильмдердің 80% өндірді. соғыс. 1960 жылы 9 қаңтарда көркем фильмдер мен кинохроникалардың Алма-Ата киностудиясынан «Қазақфильм» киностудиясы болып өзгертілді. 1984 жылы киностудияға ұлттық кинематографияның көрнекті қайраткері Шәкен Кенжетайұлы Аймановтың есімі берілді.

“Қазақфильмнің” қалыптасып, өркен жайып өсуіне Шәкен Айманов, Мәжит Бегалин, Сұлтанахмет Қожықов,Ораз Әбішев сияқты белгілі киноөнер қайраткерлерінің қосқан үлестері елеулі. 1953 – 1970 жылы Айманов студияның көркемдік жағын басқарды. “Махаббат туралы дастан” (реж. Айманов, К.Гаккель), “Жамбыл” (реж. Е.Дзиган), “Ел басына күн туса” (реж. М.Бегалин), т.б. фильмдер қойылды. “Қазақфильмде” ұлттық кино өнерінің қайталанбас туындылары “Атамекен”, “Біздің сүйікті дәрігер”, “Алдар көсе”, “Атаманның ақыры”, “Мәншүк туралы ән”, “Қыз-Жібек”, т.б. фильмдер түсірілді. Кинохроника, деректі және ғыл.-көпшілік фильмдермен қатар анимац. фильмдер де түсірілді. Қазақ анимациясының негізін салушы Әмен Қайдаров “Қарлығаштың құйрығы неге айыр?” деген мультфильмін түсірді (1967). “Қазақфильмде” 100-ден астам осындай фильм түсіріліп, 1000-нан астам шет ел және ТМД елдерінің фильмдері қазақ тіліне аударылды. 1990 жылдан бастап “Қазақфильм” киностудиясы Франция, Жапония, Ресей сияқты елдердің киностудияларымен бірлесіп фильмдер түсіріп келеді. Сондай “Нәзік жүрек”, “Ақсуат”, “Фара”, т.б. фильмдер халықаралық кинофестивальдердің жүлделерін иеленді, шет елдерде кеңінен жарнамаланып, көрсетілді. “Қазақфильм” павильондарында “Тоғысқан тағдырлар”, “Саранча” (“Шегіртке”) секілді телевизиялық көп сериалы фильмдер түсірілді. 2003 жылы “Қазақфильм” киностудиясында “Көшпенділер” (сценарийдің авторы Р.Ибрагимов, режиссерілері И.Пассер, Талғат Теменов), “Сардар” (сценарийдің авторы О.Агишев, режисер Болат Нұрғалиұлы Қалымбетов), “Ащы көлдің жағасында” (сценарийдің авторы И.Вовненко, режиссер Асанәлі Әшімұлы), “Аңшының отбасы” (сценарийдің авторы және реж. Серік Апырымов), т.б. фильмдері түсіріле бастады. “Қазақфильм” аумағында (19 га) 2 павильонды киноға түсіру ғимараты, сол сияқты декоративтік-тех. құрылыстар, дыбыс студиясы, өндірістік-лабораториялық құрылыстар орналасқан.

Тәуелсіздік алғаннан бері (1991-ші жылдан бастап) «Қазақфильм» киностудиясы шамамен 136 толықметражды көркем фильм түсірген (оның алтауы телевизиялық көркем фильмдер); 73 қысқаметражды фильм; 258 деректі фильм (оның сегізі деректі сериалдар); 67 анимациялық фильм (оның ішінде 1 анимациялық сериал, 1 толықметражды анимациялық фильм).

2008 жылдан бастап осы күнге дейін «Қазақфильм» киностудиясының 200 астам картиналары әлемдегі 60 елдегі 220-дан астам халықаралық байқаулар мен көрсетілімдерге қатысты.

Басшылары

• 1953—1970 жж. — Шәкен Айманов, «Қазақфильм» киностудиясының көркемдік жетекшісі.
• 1978 жылдан бастап — Әзірбайжан Мәмбетов, «Қазақфильм» киностудиясының директоры.
• 1992-2002 жж. — Ардақ Әмірқұлов, «Қазақфильм» киностудиясының директоры.
• 2002-2006 жж. — Сергей Әзімов, «Ш. Айманов атындағы «Қазақфильм» Ұлттық компаниясы» РМҚК бас директоры.

«Ш. Айманов атындағы «Қазақфильм» АҚ президенттері

• 2006-2007 жж. — Сергей Әзімов
• 2007-2008 жж. — Анар Қашағанова
• 2008-2014 жж. — Ермек Аманшаев
• 2015-2019 жж. — Бақыт Қайырбеков
• 2019-2020 жж. — Арман Асенов
• 2020-2022 жж. — Ақан Сатаев
• 2023-2024 жж. — Азамат Сатыбалды