Қазжуа

Қазжуа (лат. Gagea) – лалагүлдер тұқымдасына жататын көпжылдық шөптесін өсімдіктердің бір туысы. Жіңішке таспа тәрізді жапырағы, сары немесе сарғыш жасыл гүлдері болады, көктемнің басында өсіп, көп ұзамай қурап қалады. Көктемде мұны мал сүйсініп жейді (көбінесе қой мен сиыр). Қазжуаның 100 шақты түрі бар. Негізгі түрлері: ауған қазжуасы (G. afghanica) — бойы 10—30 см, бұл көбінесе Түркменстанның құмдауыт жерінде өседі. Мал мұны, әсіресе, көктемнің аяғында өте сүйсініп жейді. Сары қазжуа (G. lutea) — сабағының ұзындығы 10—30 см; бұл Ресейдің европалық бөлігінің, Кавказдың, Сибирьдің, Орта Азияның орманды, шілік бұталы жерлерінде өседі; мұны қой мен ешкі ғана жемейді. Пиязшық қазжуа (G. bulbifera) — мұның бойы 5—20 см, сабағы жіңішке; шар немесе жұмыртқа тәрізденген пиязшығы бар өсімдік. Малдың қай түлігі болса да жақсы жейді. Кіші қазжуа (G. minima) — сабағының ұзындығы 8—18 см шөптесін өсімдік. Бұталардыц арасында, өзектерде, көлеңкелеу теріскей беткейлерде өседі. Мұны әсіресе көктем кезінде қой, ешкі, сиыр жақсы жейді, түйе жемейді. Аласа қазжуа (G. pustilla) — бойы 5—12 см болатын майда өсімдік, түйеден басқа малдың барлығы да мұны көктемде жақсы жейді. Әсіресе асыранды қаздың сүйкімді жемі. Тор қазжуа (G. reticulata) — көбінесе Кавказ бен Қырымның даласында өседі; қой мен ешкі жейді.

Қазжуа
Gagea lutea
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Дара жарнақтылар Сабы: Liliales Тұқымдасы: Liliaceae Кіші тұқымдасы: Lilioideae Тегі: Gagea Salisb.
түрлері
100 түрі белгілі

Тағы қараңыз

Қызыл кітапқа тіркелген өсімдіктер

Gagea minima

Дереккөздер

• Т. Мұсақұлов, ОРЫСША-ҚАЗАҚША ТҮСІНДІРМЕЛІ БИОЛОГИЯЛЫҚ СӨЗДІК І-том ҚАЗАҚМЕМЛЕКЕТБАСПАСЫ, Алматы — 1959, Редакциясын басқарған: Биология ғылымының докторы профессор Т. Дарқанбаев