Қапал батыр (1513, қазіргі Түркістан облысы Леңгір өңірі – 1606, Алматы облысы Ескелді ауданы Қоңыр ауылы) – батыр, би, Есім ханның тұсында өмір сүрген ел билеген ұлыс би, бектерінің бірі.

Қапал батыр
Туған күні

1513 (1513)

Туған жері

қазіргі Түркістан облысы Леңгір өңірі

Қайтыс болған күні

1606 (1606)

Қайтыс болған жері

Алматы облысы Ескелді ауданы Қоңыр ауылы

Қызметі

Есім ханның тұсында өмір сүрген ел билеген ұлыс бегілердің бірі

Жұбайы

Ләйлі Ханым

Дулат тайпасының Жаныс руынан.[1]

Жетісу мен Сыр бойындағы ұрыстарда қалмақтарға қарсы шайқасып, Есім ханның түменбасы болған. Ш.Уәлиханов өзінің “О киргиз-кайсацких могилах (молах) и древностях вообще” деген еңбегінде Қозы Көрпеш бейітінің маңында көптеген молалардың барын айта келе: “К числу их принадлежит могила Капал батыра, давшая названия речки и укреплению” деп көрсеткен. Ал “Материалы для статистики Туркестанского края под редакцией М.С. Саева, Вып. 1, Сиб. 1872” деген кітапта “Род жаныс, отделение капал” деген деректер келтірілген. Міне, осы мәліметтерге сүйенген белгілі тарихшы-ғалым, академик М.Қозыбаев “егер руының атын көпшілікке белгілі адамның есімінің құрметіне қойса, сол кейіпкер елдің ірі қайраткері болғаны. Демек, Қапал батыр тарихи тұлға, батыр, бір елге есімін берген ұлы баба, ел атауы аталған” деген тұжырымдама жасаған.

Қазіргі кезде Қапал батырдың есімімен Алматы облысындағы кент, белгілі шипажай, өзен, Тараз қаласындағы көше мен канал және Жамбыл облысының Жамбыл ауданындағы ауыл, Шымкент қаласындағы үлкен даңғыл аталады. АлматыӨскемен автомобильдық жолының “Қапаларасан” санаторийіне бұрылған жерінде Қапал батырға бюст, Шымкент қаласының ортасында үлкен ескерткіш орнатылған. 2002 ж. Қоңыр ауылындағы зиратының басына үлкен кесене тұрғызылды.[2]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Баспа бас директоры:Әшірбек Көпіш Бәйдібек баба - Алып бәйтерек ұрпақтарының шежіресі. Жаныс — Алматы: Издательство Өнер, 2004. — 992 б. — ISBN 9965-595-78-Х.
  2. Шежіре, А., 2007.