Қаражемсаулы маймаққаз
Қаражемсаулы маймаққаз немесе қаражемсаулы гагара (Gavia arctica) - Қазақстанда ұялайтын жалғыз ғана гагара. Түрдің оңтүстікте таралу шекарасы Қазақстанда өтеді (оңтүстікке таман тек қана Ыстықкөлде кездеседі). Бұл-орташа денелі (2,2-3,7 кило) құс. Қауырсын жабыны аққара түсті, ол қанаты, мойнының екі жағында және төсінде әжептеуір жіңішке сызықты жолақтармен алмасады. Тамағында қара дақ бар, құс сондықтан да қаражемсаулы гагара деп аталған. Тұмсығы және аяғы-қара, көзі-қошқыл қызыл. Дауысы көбірек есте қалады-ұялау кезеңінде оғаш ыңқылы жиі естіледі, сондықтан дыбыстар тобы гагараның көзжасы деп аталады. Ұяламайтын уақыттарда бұл - үнсіз құс. Қаражемсаулы гагара теңіз деңгейінен 200-2000 м жоғары алуан түрлі суқоймалар жағасын бойлай өмір сүреді. Қамыс - қоғалы қопалардың болуы - барлық суқоймаларға ортақ. Республиканың солтүстік жартысында таралған. Балқаш - Алакөл қазаншұқырында кездеседі, оны оңтүстікке таман Түркістан қаласының өңірінен табуға болады. Қыста Қызылорданың оңтүстігіне таман Сырдариядан кездесіп қалады. Жылыстау кезінде әр жерден кездесуі мүмкін. Ұясы құстың сырғуына қолайлы болу үшін су жиегіне немесе жапырылған қамысқа, қалқыма заттар үймесіне орналастырылады. Ұя астаушысының түбі ұдайы суда тұра алады. Салындыда 2 қошқыл қара секпілді жұмыртқа болады, оны ата - енелері 4 аптаға жуық басады. Бұдан соң тағы 2 айға жуық қошқыл сұр балапандарын қоректендіріп қамқорлық жасайды.
Дереккөздер
өңдеуҚазақстан жануарлары сериясы кітабы.Құстар мектеп энциклопедиясы.