Қарашай-балқар тілі
Қарашай-балқар тілі — қарашайлар мен балқарлар сөйлейтін түркі тілдер жанұясына жататын қыпшақ тілдерінің бірі. Оның екі диалектісі бар, айырмашылығы — қарашайлар /tʃ/ және /ʒ/, ал балқарлар /ts/ және /z/ деген екі дыбысты қолданады. Түркі тілдерінің қыпшақ тобына жатады. Негізінен Ресей Федерациясының Қарашай-Шеркес және Кабарда-балқар республикаларында таралған. Осы екі республикада мемлекеттік тіл болып табылады. Ресейде 303 мың адам сөйлейді (2002 ж. Санақ). Қазіргі жазуы кириллицаға негізделген.
Қарашай-балқар Къарачай-Малкъар/Qarachay-Malqar | ||
---|---|---|
Сөйлеу орны: | Ресей | |
Аумағы: | Кабардино-Балқария, Қарашай-Черкесия | |
Барлық сөйлеушілері: | 400,000 | |
Тіл ұясы: | Алтай[1] (controversial) Түркі Қыпшақ Қыпшақ-құман Қарашай-балқар | |
Жазу әдісі: | Кирил әліпбиі | |
Тіл белгілері | ||
ISO 639-1: | ешқандай | |
ISO 639-2: | krc | |
ISO 639-3: | krc
| |
Құлақтандыру: Бұл бетте IPA фонетикалық юникод нышандары болуы мүмкін. |
ӘліпбиіӨңдеу
Қазіргі заманғы қарашай-балқар әліпбиі
А а | Б б | В в | Г г | Гъ гъ | Д д | Дж дж | Е е |
Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Къ къ | Л л |
М м | Н н | Нг нг | О о | П п | Р р | С с | Т т |
У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | ъ |
Ы ы | ь | Э э | Ю ю | Я я |
МысалдарӨңдеу
Қазақша | Қарашай-балқарша (кирил) |
Қарашай-балқарша (latın) |
---|---|---|
Сәлеметсіз бе! | Кюнюгюз ашхы болсун! | Künügüz aşhı bolsun! |
Қалайсыз? | Къалайсыз? | Qalaysız? |
Сенің атың кім? | Сени атынг къалайды? | Seni atıñ qalaydı? |
Сенің жасың нешеде? | Санга ненча джыл болады? | Saña nença cıl boladı? |
Кешіріңіз! | Кечериксиз! | Keçeriksiz! |
Бала шөлмекті сындырды. | Джашчыкъ шышаны сындырды. | Caşçıq şışanı sındırdı! |
СандарӨңдеу
- 0. ноль
- 1. бир
- 2. эки
- 3. юч
- 4. тёрт
- 5. беш
- 6. алты
- 7. джети
- 8. сегиз
- 9. тогъуз
- 10.он
СілтемелерӨңдеу
Сыртқы сілтемелерӨңдеу
- http://salpagarov.narod.ru Қарашай-балқар тілі мен халқы туралы мәліметтер (орыс және қарашай-балқар тілдерінде)
- http://kcr.narod.ru/dictionary/kkrs.htm қарашай-балқар тілінің сөз тізімі (орысша)