Қарағанды облысының мемлекеттік мұрағаты
Қарағанды облысының мемлекеттік мұрағаты - бүгінгі күні облыс мұрағаттарында 2,5 млн. істі қамтитын 5 мың қор сақтаулы.
Қарағанды облысындағы мұрағат қызметінің тарихына үңілсек, ол өз бастауын 1937 жылдың 19 желтоқсанынан, яғни, Қарағанды Атқару комитеті Президиумының «Қарағанды мемлекеттік мұрағат басқармасын ұйымдастыру және облыстық, аудандық мекемелердің, кәсіпорындардың, МТС колхоздар мен совхоздардың және селолық-ауылдық кеңестердің мұрағат материалдарын ретке келтіру туралы» Қаулысы қабылданған кезеңнен алады.[1]
Айтарлықтай қиындықтардың орын алғанына қарамастан, мұрағат қызметінің басшылығы сол жылдардың өзінде аудандық және қалалық мұрағаттардың құрылуына ерекше көңіл бөлді. 1939 жылы Қарағанды облысында 10 аудандық мұрағат қызмет атқарды. Олар: Жаңаарқа, Нұра, Тельман, Қарсақпай, Қорғалжын, Ворошиловский, Вишневский, Ақмола, Қарқаралы, Еркіншілік аудандық мұрағаттары.
| Қарағанды облысының мемлекеттік мұрағаты | |
|---|---|
[[Сурет: | |
| Құрылған уақыты | 1937 жыл |
| Орналасқан жері | Қарағанды |
| Мұражай түрі | Ұлттық мұрағат |
| http://arhive-krg.kz | |
Тарихы
өңдеу
1976 жылдан 1991 жылға дейін облыстың мұрағат қызметін Вдовин Александр Дмитриевич басқарды. Осы кезеңде Қарағанды облысы мемлекеттік мұрағатының базасында мұрағат қызметі мен тәжірибе алмасу мәселелері бойынша көптеген аймақтық жиналыстар, республикалық конференциялар, семинар-кеңестер өткізілді.
1994 жылы республикада ҒТҚ ОММ-нан кейінгі екінші болып саналатын облмеммұрағаттың ғылыми-техникалық құжаттамалар жөніндегі филиалы ашылды.
2000 жылдан бүгінгі күнге дейін Қарағанды облысының мұрағат қызметін Амантаев Өмірзақ Амантайұлы басқарады. Осы уақыт аралығында мұрағат қызметінің беделі айтарлықтай өсті. Қазір Қарағанды облысындағы маңызды іс-шаралар, атаулы күндер немесе мерейтойлардың бірде біреуі мұрағатты айналып өтпейді. Облыс мұрағатшылары дөңгелек үстелдер, конференциялар, семинарлар ұйымдастыру ісіне белсенді түрде ат салысып келеді.
«Екінші дүниежүзілік соғыс пен соғыстан кейінгі кезең тарихына қатысты мәселелерді зерделеу» жобасы аясында немістің «Саксондық мемориалдар» бірлестігінен Германия аумағында қаза тапқан және жерленген бұрынғы кеңестік соғыс тұтқындары-қазақтар туралы мәліметтерге қол жеткізді.
Іс шаралары
өңдеуҚарағанды облысы мемлекеттік мұрағатының қызметкерлері алынған ақпараттардан жерленген орны белгілі Қарағанды облысында туған соғыс тұтқындары-қазақстандықтардың екі тізімін дайындады. Бұл тізімдер облыстық газетте жарияланып, үлкен резонанс тудырды. Бүгінгі күні соғыс заманының өкілдері ғана емес, олардың балалары мен немерелері де із-түссіз кеткен жақындары жөніндегі мәліметтерге қол жеткізгісі келеді.
2010 жылдың сәуірінде Финляндия Республикасы мен Қазақстан Республикасының тарихына қатысты құпия емес мұрағаттық құжаттардың электрондық көшірмелерімен алмасу саласындағы әріптестік пен бірлескен қызмет туралы келісімге қол қойылды.
Егемен Қазақстан тарихында алғаш рет қарағандылық мұрағатшылар мұрағатта сақталған және Қазақстан тарихына қатысы бар құжаттарды қосымша қарастыру, іздеп табу және іріктеу міндетін қоя отырып, Финляндия Ұлттық мұрағатының құжаттарын танып-білді. мұрағаттар және құжаттама басқармасының бастығы Ө.Амантаев пен облыстық мемлекеттік мұрағат директоры Л.В.Михееваның Финляндия Ұлттық мұрағатына іссапары кезінде Қазақстанда туып, соғыс жылдарында қаза тауып, Финляндия аумағында жерленген кеңестік соғыс тұтқындарына қатысты құжаттар табылып, қол жеткізілді.
Басылымдар
өңдеу
- «Мұрағатшылар» библиографиялық анықтамалығына - 1937 жылдан 2007 жылға дейінгі кезеңде жұмыс істеген мұрағаттар және құжаттама басқармасының, облыстың мемлекеттік мұрағатының және оның филиалдарының қызметкерлері жөніндегі мәліметтер енгізілген. Мұрағат қызметінің әлеуметтік келбеті, жекелей айтсақ, өсіп келе жатқан құрам, білім, өтіл, қызметтік өсу, мадақтаулар суреттелген.[2]
- «Теміртау қаласы мен Қазақстан Магниткасының жылнамасы» - «Жылнама» Теміртау қаласының 65 жылдығы мен Қазақстан Магниткасының 50 жылдығына арналған. Мұрағат құжаттары, мерзімді басылымдар және фотоқұжаттар негізінде қала мен Магнитка өмірінде орын алған оқиғалар баяндалып, қаланың және өнеркәсіптің дамуына айрықша ат салысқан адамдар жайында айтылады.
- «Қарағанды қаласының көшелері. Анықтамалық» - Анықтамалық 1936 жылдан 2008 жылға дейінгі кезеңдегі Қарағанды қаласындағы көшелердің, оралымдардың, алаңдардың пайда болуы, атауларының өзгеруі жөніндегі мәліметтерді қамтиды.
- «Қарағанды облысы Ұлы Отан соғысы жылдарында» - Жинақта соғыс жылдарында Қарағанды облысының адамзаттық және материалдық ресурстарды жұмылдыруы туралы құжаттар жарияланған. Жинаққа сондай-ақ, соғыс және соғысқа қатысушылар жайындағы естеліктер, олардың жазған хаттары енгізілген.
Дереккөздер
өңдеу- «Қазақстан халқы тарихи-мәдени мұрасының кейбiр объектiлерiн сақтау жөнiндегi қосымша шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2000 жылғы 24 мамыр N 779
- Республикалық маңызы бар Тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 21 наурыздағы № 279 Қаулысы
- «Қазақстан Республикасынан әкетілетін және оған әкелінетін мәдени құндылықтарға сараптама жүргізу ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 1 маусымдағы N 447 Қаулысы