Қарсылық

Қарсылық, наразылық – наразылық білдіру. Құқықта заңдылықтың сақталуын қадағалау нысандарының бірі. Прокурордың сот немесе басқару актілеріне қарсы наразылық білдіру уәждемесінен көрініс табады. Қарсылық білдірілетін актілердің сипатына және оларды қандай органдар шығарғанына қарай қадағалау тәртібіндегі қарсылық, жалпы қадағалау тәртібіндегі қарсылық, кассациялық қарсылық, прокурордың қарсылығы, жеке қарсылық, вексельге қарсылық, теңіз тасымалындағы қарсылық түрлеріне бөлінеді. Сондай-ақ, жоғары тұрған сот органдарының қадағалауы тәртібіндегі қарсылық та көзделген. Қадағалау тәртібіндегі қарсылық –заңды күшіне енген сот үкіміне, шешіміне, ұйғарымына немесе қаулысына прокурордың наразылық білдіруі. Жалпы қадағалау тәртібіндегі қарсылық прокурордың мемлекеттік немесе жергілікті (муниципалдық) орган шығарған актінің күшін жоюды немесе оның заңға сәйкес келтірілуін, не лауазымды адамның заңсыз әрекетін тоқтатуды жазбаша талап етуі.

• Кассациялық қарсылық – іс жүргізу құжаты, онда прокурор бірінші сатыдағы соттың заңды күшіне енбеген заңсыз және негізсіз үкімінің не шешімінің күшін жою немесе оны өзгерту туралы мәселені жоғары сатыдағы соттың алдына қояды (қарсылық Кассация).
• Прокурордың қарсылығы – прокурорлық қадағалау актісі. Прокурор заңға қарама-қайшы келетін құқықтық акт жөнінде осы актіні шығарған органға не лауазымды адамға наразылық білдіреді, не іс жүргізу заңдарында көзделген тәртіппен сотқа жүгінеді. Қарсылық он күндік мерзімнен кешіктірілмей қаралуға тиіс, ал егер наразылық өкілдікті (заң шығарушы) органның шешімі жөнінде білдірілсе, онда таяудағы мәжілісте қаралуға тиіс. Нәтижесі прокурорға дереу жазбаша хабарланады.
• Жеке қарсылық – бірінші сатыдағы соттың заңда көрсетілгендерден басқа заңды күшіне енбеген ұйғарымына наразылық білдіру. Соттың азаматтық істер бойынша ұйғарымдарына заңда көзделген реттерде, сондай-ақ, олар істің одан әрі жылжуына кедергі келтіретін жағдайда қарсылық білдіріледі. Бірінші сатыдағы соттың қалған ұйғарымдарына прокурор кассациялық қарсылық жолымен наразылық білдіруге құқылы.
• Вексельге қарсылық – вексельдік құқықтың кейбір заңды фактілерін, атап айтқанда: акцептіден, төлемнен, бұрыштаманың күнін көрсетуден, вексельге бұрыштама қоюдан, вексельдің үлгісін немесе түпнұсқасын бермеуден бас тартуды нотариустың ресми куәландыруы.
• Теңіз тасымалындағы қарсылық – кеменің жүзуі немесе аялдауы кезінде кеме иесіне мүліктік шағым-талап қою үшін негіздемеге айналуы мүмкін оқиға (апат) болған жағдайда кеме иесінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға қажетті дәлелдемелерді қамтамасыз ету мақсатында кеме капитанының белгіленген тәртіппен ресімделген жазбаша мәлімдемесі.

Дереккөздер:

OS7