Қарқаралы 2

Қарқаралы 2-қола дәуірін-дегі қоныс орны.

Қарағанды облысы Қарқаралы қаласынан 12 км жердегі Қарқаралы өзеннің оң жағалауындағы Қарқаралы 1 қонысының жанында.

Мұнда 1955,1962 жылдарында Орталық Қазақстан археологиялық эқспедициясы (жетекшісі Ә.Марғүлан) зерттеу жүргізген.

Алғашқы жылы қоныстан сегіз үй орны анықталды.

1962 жылында олардың жарты-сын өзен суы шайып кеткен. Қоныс 150x50 м алаңқайды алып жатыр. Бұл жердегі үш үйдің орнына қазба жұмыстары жүргізілді.

1-ші үй орынының аумағы 12x20 м. Оны жартылай жертөле қатарына жатқызуға болады. Қабырғаларының жоғары бөлігі ағаш бәренелерден тұрғызылса керек. Жертөленің солтүстік-шығыс бұрышында диаметрі 3 м, тереңдегі 35 см дөңгелек келген ошақ орны аршылды.

2-ші үй аумағы 300 м² (сақталғаны 14x18 м) жерді алып жатыр. Құрымсы жағынан бұл жертөле де алдыңғысына ұқсас. Оның солтүстік-батыс бұрышынан және орталық бөлігінен ошақ орындары анықталды.

3-ші үй орны да қүрылысы жағынан 1 және 2-ші жертөлелерге ұқсас. Сақталған аумағы 112м². Бұл жертөлелердің едені сазбен сыланып, табаны тақтаймен бекітілген. Төбесін және қабырғаларын ұстап тұратын тіреуіштер орнатылған. Далалық зерттеу жұмыстарының нәтижесінде қыш ыдыс сыныптары, тас кетпендер, үй жануарлары мен жабайы аң сүйектері, сүйектен жасалған ұршық және сүзғіштер, жер өңдейтін саймандар, садақ ұшы, қоладан жасалған пышақтар, т.б. табылған. Бұл заттар ескерткішті кейінгі қола кезеңіне (б.з.б. XII - X ғасырлар) жатқызуға мүмкіндік береді. Мұнда өмір сүрген тұрғындар тау-кен ісі-мен шұғылданып, сонымен қатар мал, егін шаруашылықтарымен айналысқан.