Мырзабек Бердиев

Дулаттар

Ақсүйек те, емеспін қожа тағы, Пақырға да жатпаймын тозған бағы. Түбім Дулат, туылдым тектілерден Өз басына жететін өз атағы.

Жуан мойын, апай төс, кең иықты Дулаттардың шығатын тегі мықты. Жері шүйгін жетісу Алатауы, Мекен еткен Дулаттар жерұйықты.

Дулаттардың жайы нық асық жұрттан, Айбатынан қаймығып қасы бұққан. Биі болған атақты Үйсіндердің Бәйдібектен тараймыз аты шыққан.

Бәйдібектің баласы Тілеуберді, Ол да аузына қаратқан түгел елді. Ол заманда Үйсіндер қағанат боп, «Он оқ жұртым»* бір тумен түгенделді.

Қытай қорқып, санасқан Ғұн мен Қаңлы, Үйсін қолы қисапсыз жүз мың санды. Бір ай жүріп батысын көре алмайтын, Шығысынан шыққан көш күнмен таңғы.

Тәңір қолдап, болған соң күн тірегі, Бертін келе Үйсінді түркі деді. Қой үстіне бозторғай жұмыртқалап, Ынтымағын түркінің жұрт тіледі.

Таң қалдырып атағы адамзатты, Шығыс пенен батысқа тарап жатты. Салт-дәстүрі, тілі мен діңі берік Бір туға кеп бірікті дала халқы.

Қытай, Парсы, Рум елі, Араб тіпті, Түркілерді жауына балап мықты, Жеңе алмасын білген соң сырттан шауып, Іріткі сап қоздырды араздықты.

Дегеніне ақыры жетті олар, Бөлек кетті ағылып түркі ұлдар. Сынғанымен қалатын тас қалпында, Әр бөлігі түркінің текті болар.

Соның бірі Тәңір-Құдай тұрған қолдап, Тілеуберді бабадан туған Дулат. Мекеніне Дулаттың баса-көктеп Кірген жауы қылыштан құрбан болмақ.

Тәуелді боп ешкімге күн кешпеген, Дулаттарды бір кез жұрт Түркеш деген. Даңқы шыққан Түркеште Сулу қаған, Дұшпандары тік келіп тілдеспеген.

Ерлігі мен даңқына сүйсінгеннен, Шыңғысхан да соғыспай Үйсіндермен, Майқы биін Дулаттың Бас уәзір қып, Моңғолымдай өзімнің жүрсін деген.

Жауларына түсердей жасын құлап, Екпінді күш болсын деп басымдырақ, Атты әскерін Дулаттың өзек етіп, Жауға шапқан батырлар басын құрап.

Шектелмеген енжарлық күнкөріспен, Елді ойлап бабалар ой бөліскен. Ықпалы артып Ордада Дулаттардың, Қыз алысып төремен, қыз беріскен.

Алауыздық халықты жасқаған кез, Заман жайын аңғарған басқадан тез, Дулаттардың жерінен қоныс тапқан Жәнібек пен Керей хан бастаған көш.

Осылайша, Қазақтың ішіндегі Беделді ру Дулаттар Үйсінтегі. Бабалардың жинаған сан ғасырда Абыройын ұрпақтар түсірмеді.

Баршаға ортақ болғанмен барар жерің, Артығы жоқ білгеннің адам тегін. Мұхамед Хайдар Дулати, Төле билер Бар әлемге әйгілі бабам менің.

Атағына заты сай жарасатын, Бабамыз деп Алты Алаш таласатын. Түбі Дулат, атағы Түркіге ортақ, Әулие бабам Жүсіп Баласағұн.

Дулатпенен тоқтамай жалғас ғұмыр, Төрт ұл бар Сиқым, Ботпай, Жаныс, Шымыр. Тұңғыш ұлын Дулаттың Сиқым деген, Бабасына сиқы кеп алғашқы бір.

Мырзабек Бердиев