Қобыланды батыр мемориалды кешені және мазары
Қобыланды батыр мемориалды кешені – Ақтөбе облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің тізіміне енген сәулет өнері ескерткіші. Қазақстанның жалпыұлттық қасиетті нысандар тізбесі қатарындағы киелі нысан.
| Қобыланды батыр мемориалды кешені және мазары | |
 | |
| Жалпы мәлімет | |
|---|---|
| Статусы |
Ақтөбе облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші |
| Сәулет стилі |
қала құрылысы және сәулет |
| Орналасуы |
Ақтөбе облысы, Қобда ауданы |
| Ғимараттың маңыздылығы |
киелі нысан |
| Биіктігі | |
| Биіктігі |
17,5 м |
| Төбесі |
күмбезді |
| Техникалық сипаттамасы | |
| Басқа да өлшемдері |
ені 12 м |
| Дизайны мен құрылымы | |
| Сәулетшісі |
Б. Ыбыраев |
| Картада орналасуы | |
|
| |
Координаттар: 50°50′54″ с. е. 54°50′16″ ш. б. / 50.84833° с. е. 54.83778° ш. б. (G) (O) (Я)
Орналасқан жері
өңдеуҚобда ауданы, Жиренқопа ауылы, Қобыланды батыр көшесі, 1А.
Кезеңі, авторы
өңдеу2007 жыл, сәулетші Б. Ыбыраев.
Тарихи деректер
өңдеуҚобыланды батыр (XV ғ.) – шынайы тарихи тұлға және халық мақтанышы. Қобыланды батырдың ерліктері бүкіл аймақтың тарихи тағдырында маңызды рөл атқарды және «Қобыланды батыр» халық эпосында мәңгіленген. Қазірде бұл эпостық жырдың 29 нұсқасы бар. Ұзақ уақыт бойы Қобыланды батыр ойдан шығарылған фольклорлық кейіпкер ретінде қабылданды, алайда бірнеше рет жүргізілген ғылыми зерттеулер негізінде батырдың Алтын Орданың құлдырауы заманында өмір сүргені дәлелденді.
Қолбасшы болған батыр өзінің өмірін халқын қорғауға арнады. Шәкәрім Құдайбердіұлының мәліметтеріне сай, Қобыланды батыр – қазақ мемлекеттігінің негізінде тұрған тұлғалардың бірі.
XX ғасырдың басында оның қабірі үстіндегі мазар қираған үйінді күйінде болды. XX ғасырдың ортасында көрнекті қазақ зерттеушісі Әлкей Марғұлан Қобыланды батырдың жерленген жерін зерттеді. 1995 жылы ол жерде ескерткіш құлпытас қойылды, ал бір жылдан кейін жер қоршалып, батырдың мүрдесі қайта жерленді.
2007 жылы осы типтес ғимараттардан архитектуралық шешімі мен дизайнымен ерекшеленген мазар мен мемориалды кешен тұрғызылды. Мазардың биіктігі 17,5 м, ені 12 м. Оның сырт көрінісі қалқаны мен қылышы бар жауынгер дулығасына ұқсайды. Мазар жанында батыр өзінің үш метрлік қылышын қайраған аңызға айналған тас бар. Қылыш біздің уақытымызға дейін сақталған және кешеннің құнды мұрағаты болып табылады. Қабір жанында кішігірім шұңқыр қазылған, ол жерде терезе астында сақтаулы қызыл кірпіштен жасалған бұрынғы мазардың кішкентай бөлігі қойылған.[1]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9