Қор индексі

Қор индексі немесе акциялар индексі — бұл қор нарығының жағдайын көрсететін көрсеткіш, ол белгілі бір компаниялар тобының акциялар бағасының салмақталған орташа мәні арқылы есептеледі. Бұл құрал инвесторлар мен қаржы менеджерлеріне нарықтың жағдайын сипаттап, нақты инвестициялардың табыстылығын салыстыруға көмектеседі.

АҚШ-тың үш негізгі қор индексінің салыстырмасы: NASDAQ Composite, Dow Jones Industrial Average және S&P 500 индексі.

Индекс математикалық құрылым болғандықтан, оған тікелей инвестиция жасау мүмкін емес, алайда көптеген өзара қорлар мен биржада саудаланатын қорлар өздерінің жұмысын бағалау үшін қор индексін бенчмарк ретінде пайдаланады (қорлардың бағалы қағаздары бойынша табыстылықтың өзгеруі қор индексіндегі өзгерістерге сәйкес келеді).

Негізгі қор индекстері

•  АҚШ: Dow Jones Industrial Average, S&P 500, NASDAQ-100
•  Ұлыбритания: FTSE 100
•  Германия: DAX
•  Франция: CAC 40
•  Жапония: Nikkei 225

Есептеу әдістемесі

Акционерлік капиталдың көлемі мен құрылымындағы өзгерістер жаңа есептеулерді жүйелі түрде жасау қажеттілігін туындатады. Акция индекстері күн сайын жаңартылады, ал салмақтау компаниялардың акциялары арқылы капитал көлеміне негізделеді. Экономикалық қызметтің бірігуі, жойылуы немесе орын ауыстыруы сияқты өзгерістер тұрақты салмақтау жүйесін қолдануды қиындатады. Бұл өзгерістермен қатар, капиталдың ұлғаюы немесе азаюы салдарынан түзетулер бағамдарға енгізіледі. Акция индекстері бағалар индексінен түзету коэффициенті бойынша айырмашылыққа ие:

$I_{a}={\frac {\sum p_{1}\;q_{1}}{(\sum p_{0}\;q_{1})\cdot K_{t}}}$,

мұндағы q  — номиналды капитал, p — бағам.

$K_{t}=\prod _{i=1}^{i=t}A_{i}$

A_i — өтемақы коэффициенті. Өтемақы коэффициенті күн сайын тізбектелген индекс түрінде есептеледі, ол акциялар қоржынының өткен күнгі құнының деңгейімен салыстырғанда индекс мәнін салыстыруға мүмкіндік береді. Әлемдік биржалық тәжірибеде бағалы қағаздар нарығындағы жағдайды көрсететін индекстер жиі пайдаланылады. Олардың ең танымалы — 1897 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан Dow Jones индексі (өнеркәсіптік), ол Нью-Йорк қор биржасында тіркелген 30 ірі американдық өнеркәсіптік корпорациялардың акцияларының бағасын көрсетеді.

Dow Jones индексі (өнеркәсіптік) = (30 өнеркәсіптік корпорациялардың акцияларының жалпы бағасы) / K

мұнда K — корпорациялар тізімінің өзгеруі мен акциялардың бөлінуі жағдайында өзгеретін түзету коэффициенті. Осы ұқсас әдіспен 20 жетекші көлік корпорациялары мен 15 ірі коммуналдық компаниялар акцияларының бағасы бойынша индекс есептеледі, сондай-ақ 65 акционерлік қоғам акцияларының бағасын көрсететін біріктірілген Dow Jones индексі де бар. Dow Jones индексінен басқа, әлемдік тәжірибеде мынадай индекстер пайдаланылады:

1. «S&P» индексі, SP-500;
2. «Financial Times» газетінің индексі, FT;
3. L-индекс, S-индекс;
4. «Комерс-Брок» индексі.

Барлық қор индекстері бағалы қағаздар нарығын талдау және дамыту үшін пайдаланылады.

Қазақстан қор нарығының дамуына байланысты оның ерекшеліктеріне сәйкес қор индекстері пайда болды. Қазіргі таңда Қазақстанда келесі индекстер қолданылуда:

• KASE индексі (Қазақстан қор биржасының индексі) – бұл Қазақстан қор биржасындағы ең белсенді және негізгі акциялар нарығының индексі. Ол Қазақстандағы ең ірі компаниялардың акцияларының бағаларын қадағалайды.

• KASE-20 индексі – Қазақстандағы ең ірі және капиталдандыруы жоғары 20 компанияның акцияларының бағасын көрсететін индекс. Бұл индекс нарықтың жалпы жағдайын бағалауда маңызды рөл атқарады.

• KASE All-Share индексі – Қазақстан қор биржасындағы барлық компаниялардың акцияларының бағаларын қамтитын индекс. Бұл индекс биржаның жалпы нарықтық көңіл-күйін көрсетеді.

Сілтемелер

• Негізгі қор индекстері онлайн режимде