Қостанай облысының мемлекеттік мұрағаты
Қостанай облысының мемлекеттік мұрағаты (Қостанай облыстық мемлекеттік архиві[1]) - 1923 жылғы 21 желтоқсанда Қостанай губерниялық атқару комитетінің Президиумының отырысында Қостанай губерниялық мұрағат бюросын құру жөнінде шешім қабылданды. Мұрағат сақтау орнына губерниялық атқарушы комитетінің қажетті талаптарға сәйкес келмейтін әрі-бері өтетін бөлмесі берілді. Барлық жұмыстарды бір меңгеруші атқарды, өйткені штаттық кестеде бір қызметкер ғана есептелді.[2]
| Қостанай облысының мемлекеттік мұрағаты | |
|---|---|
 Қостанай облысының мемлекеттік мұрағатының ғимараты | |
| Құрылған уақыты | 1937 жыл |
| Орналасқан жері | Қостанай |
| Мұражай түрі | Ұлттық мұрағат |
| http://kostarchiv.kz | |
Тарихы өңдеу
Губернияның жойылуы және Қостанай аймағы құрлуына орай, 1926 жылы губерниялық мұрағат бюросы аймақтық мұрағат бюросына қайта айналды. 1930 жылы округтік бөлім жойылып және аудандық бөлім енгізілген кезінде аймақтық мұрағат бюросы аудандық қалалық мұрағат бюросына қайта айналды, ал құжаттар бұрынғы аймақтың ҚазАКСР Орталық мұрағат басқармасының Петропавл бөлімшесіне берілді және 1948 жылы 8802 сақтау бірлігі бар 189 қор қайтарылды. Негізінде «Қостанай облысының мемлекеттік мұрағаты» ММ 1917-2009 жылдарға жататын құжаттар сақталуда. Торғай облысы Николаевско-Кустанайский уезінің метрикалық кітаптардың жинақтамасы төңкеріске дейінгі кезенің растайды.
- 1936 жылы Қостанай облысы құрылды.
- 1937 жылдың 27 желтоқсанында облыстық атқару комитетінің қарамағында облыстық мұрағат басқармасы құрылып, оның басқаруы аудандық қалалық мұрағат бюросының орынына құрылған облыстық мұрағат берілді.
- 1938 жылы Костанай облыстық мұрағат басқармасының құрамында облыстық мұрағат ҚазКСР-ның ІІХК басқаруына берілді.
- 1939 жылы Қостанай облыстық мұрағат басқармасы ІІХКБ-ның облыстық мұрағат бөліміне қайта ұйымдастырылды.
- 1940 жылы мұрағат бөлімінің және облыстық мұрағаттың штатында 6 қызметкер есептелді. ІІХКБ-ның мұрағат бөлімінің бастығы сонымен қатар облыстық мұрағаттың директорі болып саналды. Келесі жылы Костанай облыстық мұрағат Қостанай облысының мемлекеттік мұрағатына өзгертілді.
- 1945 жылы облыстық мемлекеттік мұрағат ғылыми-зерттеу мекеменің мәртебесін алып, Қостанай облысының мемлекеттік мұрағаты, 1946 жылдың басында мұрағат бөлімінен ІІХКБ-ның облыстық мұрағат бөліміне қайта құрылып дербес штаттық кестесінде мұрағат бастығы лауазымына ие болды.
- 1960 жылы мұрағат бөлімінің құрамында облыстық мемлекеттік мұрағаты Қостанай облыстық атқару комитетінің қарамағына берілді. Осы жылы облыстық мұрағаттын жаңа ғимараты салына басталды.
- 1971 жылы Қостанай облысының мемлекеттік мұрағаты Майлин 2/6 көшесінде орналасқан мамандырылған, сыйымдылығы 400 мың сақтау бірлік құратын жаңа ғимаратына көшті.
- 1979 жылы тағы да бір облыстық мемлекеттік мұрағаттың филиалы құрылды - Лисаковск.
- 1991 жылы Қазақстан компартиясының қызметі тоқтатылуымен заманауи қоғамдық-саяси тарихи бөлімі құқығында облыстық мемлекеттік мұрағат құрамына Тарана, 82 көшесінде орналасқан ғимаратымен бірге Қазақстан КП Қостанай обкомның мұрағаты берілді. Қостанай мемлекеттік мұрағаттың жеке құрам бойынша сақтауға құжаттарын қабылдады.
- 2005 жылы облыстық мұрағат негізінде «Қостанай облысының мемлекеттік мұрағаты» мемлекеттік мекемесі және оның филиалдары құрылды: өніраралық - Арқалық, Әулиекөл, Жетіқара, Лисаков, Сарыкөл, аудандық - Алтынсарин, Денисов, Жангелдін, Қамысты, Қарабалық, Қостанай, Меңдіқара, Науырзым, Ұзынкөл, Федоров және Рудный қалалық мемлекеттік мұрағаттар.
Іс шаралары өңдеу
Қазіргі таңда Қостанай облысының мемлекеттік мұрағатында 615387 бірлік сақтаулары бар 1393 мұрағат қорын құрды. Басқармалық құжаттамалармен және жеке құрам бойынша құжаттармен қатар облыстық мемлекеттік мұрағат облыстағы мекемелердің, ұйымдардың ғылыми-техникалық құжатамаларын сақтайды (5820 сақтау бірлігі), оның тең бөлігін ҚазКСР-ның орман шаруашылығы Министрлігінің Қостанай орман шаруашылығы кәсіптік бірлестігінің, «Целингипрозем» жобалы институтының Костанай филиалының, ауыл шаруашылығы және азық-түлік Департаментінің, «Заречный» тәжирибе-өндірістік шаруашылығы сияқты ірі ұйымдардың құжаттары құрастырады.
Жеке тегі қорлары мазмұнымен өзгеше қызықты: Қазақстан компартиясының Қостанай обкомның бірінші хатшысы Бородин А.М., білім беруде еңбегі сіңген қызметкерлері Черникова В.И., Мелёхин Б.Д., филологиялық және тарих ғылымының кандидаттары Кандалина Н.И. және Бондаренко Ю.Я., Қазақ КСР еңбегі сіңген әртістері Бобров Н.В. және Колпаков В.Б., КСРО жазушылар Одағының мүшелері Ужгин С.С., Шакибаев С.Ш., Элькинсон Я.А., Ұлы Отан Соғысына қатысушылардың құжаттар жинақтамасы, интернационал-жауынгерлерінің, Қостанай қаласының құрметті азаматтарымен ұсынылған құжаттар. Жеке тегі қорлар және құжаттар жинақтамасы 2020 сақтау бірлігін құрастырады. Қостанай қаласының және облысының табиғи байлығын, тарихи ескерткіштерін, сәулет өнерін, қоғамдық-саяси, мәдени, спорттық қоғам өмірінің көрсететін кино-, фото-, фоно-, бейнеқұжат көрсетеді.
Басылымдар өңдеу
- Мұрағаттағы жетістіктерім[3]
- Мұрағат тарихымыздың асыл казынасы[4]
- БАҚ жарияланған облыстық мұрағаттық қызметі қызметкерлерінің мақалалары[5]
- Қостанай облысының әкімшілік-аумақтық бөліну анықтамалығы (1936 ж. 29 маусым-2001 ж. 01 қаңтар)
- «Қостанай облысының мемлекеттік мекемелері (1936-1993ж.)» анықтамалығы
- Қостанай облысы мемлекеттік өкімет және мемлекеттік басқару органдары (1936-1993)
- Қостанай облысы халық шаруашылығын басқару органдары (1936-1992 ж.)
- Қостанай облысының мәдениет және әлеуметтік даму саласындағы органдары, әкімшілік-саяси және сот әділдігі органдары (1936-1992 жж.)
- «Қостанай облысының мемлекеттік мұрағаты» ММ қорлардың анықтамалық тізімі
Дереккөздер өңдеу
- «Үлттық мәдени игілік объектілерінің мемлекеттік тізілімін жүргізу ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 18 сәуірдегі N 310 Қаулысы
- «Тарихи-мәдени сараптама жүргізудің ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрінің 2007 жылғы 20 тамыздағы N 219 Бұйрығы.
- «Қазақстан Республикасынан әкетілетін және оған әкелінетін мәдени құндылықтарға сараптама жүргізу ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 1 маусымдағы N 447 Қаулысы