Қулық бие
Қулық бие – алғаш құлындаған байтал, тұмса бие.
Мінез-құлқы, күтімі
өңдеуЖылқышылар алғаш құлындайтын байталды көбінесе көзден таса қылмауға тырысады. Оны қадағалап туғызып, құлынның шаранасын жалатып, оның сызға, тоңға жатып қалмауын қадағалайды. Жылқы мінезіне қанық жылқышылар "қулық-құлынжанды" дейді, себебі жыл сайын құлындап жүрген биелердей емес қулық биелер құлынын қызғанғыш болып келеді. Құлынына жақындаған өзге малды, тіптен адамды да қыршып алудан тайынбайды. Қулық биенің құлынын "қулық құлын" деп атайды. Бие байланған уақытта қулық бие де бірге байланады. Оны алғаш сауарда бауырына сауыншы абайлап отырады. Тіптен кейбірін алғашында күрделеп барып сауып, бірте-бірте күрделемей саууға үйретеді. Бұның барлығы оның тай кезінде мініліп үйретілген, үйретілмегеніне байланысты. Егер тайында мінілген болса сауын кезінде бауырына отырған адамды жатырқамай, бірден тыныш тұрып сауғызады. Қулық биені бұрыннан байланып жүрген биелердей ұзақ саумайды. Көбіне құлыны жетіліп өсу үшін ертерек ағытып жібереді.[1]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ ҚАЗАҚТЫҢ ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ КАТЕГОРИЯЛАР, ҰҒЫМДАР МЕН АТАУЛАРЫНЫҢ ДӘСТҮРЛI ЖҮЙЕСI. Энциклопедия. – Алматы: РПК “СЛОН”, 2012. – (илл.) ISBN 978-601-7026-17-23-том: К – Қ – 736 бет.ISBN 978-601-7026-21-9
Әдебиеттер
өңдеу- Добросмыслов А.И. Скотоводство в Тургайской области. Оренбург: Тургайский обл. стат. комитет, 1895;
- Арғынбаев Х. Қазақтың мал шаруашылығы жайында этнографиялық очерк. Алматы: Ғылым, 1969;
- Бабалықұлы Ж. Мал ауруларының қазақша атаулары. Алматы: Қайнар, 1986;
- Жанәбілов Ш. Жылқы атаулары. Ер қанаты. Жинақ. Құраст. Ж.Аупбаев. Алматы: Қайнар, 1987. 300-322-бб.;
- ҚӘТС. 10-том. Алматы: Арыс, 2008;
- ҚР МОМ – материалдарынан;
- ОМЭЭ – материалдарынан.