Қызылтұмсық шауқарға

Қызылтұмсық шауқарға, тауқарға (лат. Pyrrhocorax pyrrhocorax) – торғайтәрізділер отряды, қарға тұқымдасына жататын құс. Қазақстанда Тянь-Шань, Жетісу (Жоңғар) Алатауы, Тарбағатай, Сауыр және Алтай тауларындағы жартастар арасын мекендейді, қысқа қарай өзен аңғарларына ойысады. Тұрқы 40 см, салм. 220 – 290 г, қауырсыны жылтыр, шымқай қара түсті.

Қызылтұмсық шауқарға
P. p. barbarus
P. p. barbarus
Амандық күйі
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Құстар
Сабы: Торғайтәрізділер
Тұқымдасы: Corvidae
Тегі: Pyrrhocorax
Түрі: P. pyrrhocorax
Екі-есімді атауы
Pyrrhocorax pyrrhocorax
Линней, 1758
Шамамен көрсетілген ареалы
Шамамен көрсетілген ареалы
Pyrrhocorax pyrrhocorax

Ересектері қызғылттау, имек тұмсықты, бұл олардың айқын белгілерінің бірі болып есептеледі. Балапандарының тұмсығы сары түсті. Отырықшы құс. Сәуірмамыр айында жартас жарығын ұялап, 4 – 6 шұбар жұмыртқа салады. Оларды мекиені 18 күндей басып, балапан шығарады. Балапандарын мекиені мен қоразы ұяда 38 – 40 күндей, ұядан ұшқаннан кейін де ұзақ уақыт бойы бірлесіп асырайды. Өсімдік тұқымымен, жәндіктермен және тұт ағашының жидегімен қоректенеді. Тауқарға ағаш тұқымын айналаға таратып, пайда келтіреді.[2]

Дереккөздер

өңдеу
  1. BirdLife International Pyrrhocorax pyrrhocorax. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2008. International Union for Conservation of Nature (2009). Тексерілді, 4 қараша 2009.
  2. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9