Қызыл түсті шөгінділер
Қызыл түсті шөгінділер[1] - қызыл немесе қызғылт қоңыр түсті шөгінді тау жыныстарының (конгломерат, құмтас, алевролит, аргиллит, мергель, т.б.) қабаты.
Қалыптасуы өңдеу
Қызыл түсті шөгінділердің жер асты суымен араласқан аймақтарында темір және басқа элементтердің қайта қалыптасуына байланысты жасыл горизонттар пайда болған. Көгілдір, сарғыш, сұрғылт түсті жыныстар аралас келген қызыл түсті шөгінділер шұбар түсті шөгінділер деп аталады.
Қызыл түсті шөгінділер негізінен тау етегіндегі жазықтарда, тау арасындағы ойпаттарда, өзендердің сағалары мен атырауларында, көлдерде, кейде теңіздердің таяз аумақтарында қалыптасады. Бұлар геология жүйесінде кембрийге дейінгі кезеңнен басталып неогенге дейін қалыптасқан.
Таралу аймағы өңдеу
Қазақстан жерінде қызыл түсті шөгінділер ордовиктен бергі барлық жүйелерде кеңінен таралған. Олар Солтүстік Тянь-Шань мен Шу-Іле тауларында, Торғай қолаты мен Жезқазған аймағында, Жетісу Алатауы жотасында кездеседі. Шөгінділерде мыс, уран, ванадий, флюорит, целестин, гипс, тұз, мұнай кен орындары жиі кездеседі.
Дереккөздер өңдеу
- Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5