Құйыршық хан

Құйыршық хан (туған жылы белгісіз – 1395/96) – Алтын Орданың 32-ші ханы, онымен қоса Ақ Орда ханы, Ұрыс ханның баласы. “Бахр әл-асрар” атты еңбекте Құйыршықтың ұзақ жылдар Әмір Темірдің сарайында тұрғаны айтылады.

Құйыршық хан
Лауазымы
Алтын Орданың 32-ші ханы
1395 — 1395
Ізашары	Тоқтамыс хан
Ізбасары	Темірқұтылық хан
Ақ Орданың 13-ші ханы
1395 — 1395
Ізашары	Тоқтамыс хан
Ізбасары	Барақ хан
Өмірбаяны
Діні	Ислам
Дүниеге келуі	белгісіз
Қайтыс болуы	1395 (1395)
Династия	Ордаежендіктер
Әкесі	Ұрыс хан
Балалары	Барақ хан Сүйіндім бегім

Басқаруы

1395 ж. Ақсақ Темір Терек өзені алабында Алтын Орда ханы Тоқтамыс қолын талқандап, Еділ өзені өткеліне келгенде жанындағы Құйыршықты өзінің таңдаулы жасақтарының біріне басшы етіп, Ақ Ордаға аттандырады. Жолға шығарда оған патшалық дәреженің белгісі – алтын зерлі шапан мен алтын белбеу сыйлайды. Бірақ, “Бахр әл-асрарда” айтылғандай, Құйыршық Ақ Орда тағына отырысымен көп ұзамай өлтірілген.

Жошының төртінші баласы – Тоқайтемір, біздің қазақ осының қол астында болған және Әбілмансұр Абылай ханның арғы атасы осы еді. Тоқайтемірдің төрт баласы – Мөңгөтемір, Тодамөңгө, Урантемір, Өзтемір. Мөңгөтемірдің баласы – Тоқтағу. Өзтемірдің үш баласы – Қожа, Сарижа, Абай. Қожаның баласы – Бадақұл, оның баласы – Арыс хан, оның екі баласы – Темірмәлік хан, Құйыршық хан. Темірмәліктің үш баласы – Бекболат, Темірқұтты, Шадибек. Темірқұттының екі баласы – Болат хан, Темірхан. Бұл Темірдің лақап аты – Үлұғмұхамедхан, біздің қазақ Ормамбет хан дейді. Бекболат, Шадибек һәм Темірқұттының нәсілі – Ноғай хандары. Жоғарғы Құйыршық ханның баласы – Барақ хан. Оның екі баласы – Дәруиш һәм Абусағид хан. Әз Жәнібек хан аталған осы Абусағцд еді. Қазақты ертіп алып Қашқардағы Шағатай нәсіліне қаратқан Әз Жәнібек осы еді. Мұның тоғыз баласы – Иранчы, Махмұт, Қасым хан, Айтек, Жаныс, Қамбар, Тәтіш, Үсек, Жәдік. Осы айтылған Қасым хан – біздің қазақта «Қасым ханның қасқа жолы» деген бітім жолын шығарғаң хан еді. Мұның баласы – Сығай хан, екі баласы – Тәуекел хан, Ондан. Бұл Оңданның баласы – Қайнар кішік, оның баласы – Бекей, оның баласы – Хұдайменде, оның баласы – Тұрсын, оның баласы – Кіші Барақ («Қырық сан Барақ хан» деген, Абылайдан соңғы хан болған осы). Оның балалары – Сығай, Дайыр, Қанбаба, Бөкей хан, Маман, Қанғожа. Осы айтылған Бөкей ханның тоғыз баласы бар – Шыңғыс, Есім, Уали, Тауке, Батыр, Сұлтанғазы, Әбілғазы, Көксал, Әбілмамбет. Осы айтылған Батырдың бір баласы – Мырзатай, оның бір баласы – Нұрмұхамед, оның баласы – Әлихан Бөкейханов.