Құлантау вермикулит кен орны

Құлантау вермикулит кен орны - Түркістан облысындағы Шақпақ баба ауылынан солтүстік-батысқа қарай 3 км жерде. Кен орны 1964-1968 жылдары барланып, 1971 жылы қорының мөлшері анықталған.

Геологиялық құрылымы

Құлантау вермикулит кен орны ортаңғы-жоғарғы кембрий әктастарынан тұрады, олар солтүстік-шығысқа қарай құлдилап еңістене орналасқан. Мору қыртысының түзілуі барысында биотит гидраттану салдарынан гидробиотит пен вермикулитке алмасқан.

Жатыс сипаты

Вермикулитті мору қыртысы дамыған бөлікше Құлантау үстіндегі тегіс алаң түрінде шығысқа қарай еңістеу (5- 10^°) орналасқан. Кендік бөлікше ендік бағытта 500-600 метрге созылған, ені 400 метр. Оны қалыңдығы 3-5 метр голоцендік түзілімдер жауып жатыр. Бұрғылау ұңғымаларының деректері бойынша кен денесінің қалыңдығы 15-40 метр, орташа мәні 20 метр. Кендегі вермикулиттің мөлшері 35% (орташа мөлшері 12,6%). Қатты қыздырғанда вермикулит күмпиіп ісінеді, ісіну коэффиценті 4,8-11, көлемдік салмағы 75-200 кг/м³, жылу өткізгіштігі 0,04-0,06 ккал/мЧсағЧград ауқымында, толық деформацияланғыштығы 21- 25%, шартты серпімділігі 1-3%, түйірлерінің морттық көрсеткіші 2-6%. В + С1 категориясымен есептелген вермикулит қоры 168 мың тонна.

Қолданысы

Кенді өңдеу арқылы алынған вермикулитті сұйық шыныға, бентонит сазына, қиын балқитын сазға, портландцементке қосып, жылу өткізбейтін түрлі бұйымдар алады. Сондай-ақ, ол құрылыс материалы ретінде, ауыл шатқалында топырақтың құнарын арттыруға, т.б. мақсаттарға да пайдаланылады.