Құрылымдық лингвистика

Құрылымдық лингвистика (құрылымдык тіл білімі) — тілді құрылымдық элементтерден тұратын таңбалық жүйе ретінде қарастыратын ілім. Структуралық лингвистика деп аталуы тілдік элементтері өзара қарым-қатынаста болатын тіл құрылымына ерекше көніл бөлуден шыққан. Структуралық лингвистикада тілдің сипатталуы қатаң формалдылыққа негізделген. Тілдің құрылымын талдау нақты мәтіндегі сөйлем, морфема, фонема желісінің жинақталған инварианттарын ажыратуға мүмкіндік береді. Осылайша тіл бірліктерінің сөйлеу кезінде түрлену шегі, яғни олардың синонимдік құбылыстары анықталады.

Структуралық лингвистика негізінде тіл құрылымының статикалық күйін динамикалық тұрғыда зерттеу нәтижесінде тіл құрылымының ішкі заңдылықтарын ашуға бағытталған генеративтік грамматика (Генеративтік лингвистика) пайда болған. Құрылымдық талдау машиналық аудармаға байланысты міндеттерді шешуге ықпал етеді. Структуралық лингвистиканың типологиямен байланысы құрылымдық типологияны тудырды; зерттеудің математикалық тәсілдерін тіл біліміне енгізуге кең жол ашты. Структуралық лингвистика 20 ғасырдың 20—30 жылдарында ерекше бағыт ретінде қалыптасты, ол тіл элементтерінің тарихына зор мән беріп, кез келген тілдің құрылымын латын және Еуропа тілдерінің грамматикалық ұғымдары арқылы сипаттауға тырысқан, 19 ғасырдың сонында үстемдік еткен жас грамматиктер бағытынан өзгеше болды. Структуралық лингвистиканың негізгі бағыттары:

1. Прага мектебі;
2. Американдық структурализм мектебі (дескриптивті лингвистика);
3. Копенгаген мектебі;
4. Лондон мектебі арқылы дамыды.