Үлкен үміттер

Үлкен үміттер (ағылш. Great Expectations) — тұңғыш рет 1860 жылы шығарылған Чарльз Диккенстің романы. Оның ең танымал шығармаларының бірі, роман бойынша түрлі театрлық қойылымдар мен экранизациялар қөп.

Мазмұны өңдеу

Жеті жасар Филип Пиррип (Пип) үлкен әпкесі («өз қолымен тәрбелеген») мен оның күйенің (ұста Джо Гарджери) үйінде тұрады. Әпкесі Пип пен күйеің ылғи ұрып жығып,тіл тигізеді. Пип әр қашанда өз ата-анасының моласына барып тұрады.Сөйтіп бір күні ол шоқындыру мейрамының қарсаңында айдалған,каторгаға жіберілген адамды кездестіреді, ол оны өліммен қорқытып, жейтін тамақ әкелуге жібереді. Қорыққан бала жасырын түрде уйінен барлығын оған әкеп береді.Бірақ екінші күні айдалған адамды,қасында болған тағы бір адамды ұстап алады. Хэвишем ханым өзінің асыранды Эстелла қызына ойын үшін серік іздейді. Памблчук мырза, Джоның ағасы оған Пипті ұсынады. Хэвишем ханым әрдайым сарғайып кеткен, бұрынғы некеқияр көйлегің киіп жүреді,өйткені кезінде оның болашақ күйеу-жігіті оны тонап,қашып кеткен. Сол себептен,Хэвишем Эстеллді кек құралы ретінде асырап алған. «Жүректерін жарала,мақтанышым менің,аямай жарала!», - дейтін Хэвишем қызына. Пит Эстеллді өте әдемі,бірақ тәкәппар деп санайды.Эстеллді кездестірмегенше ол қолөнер кәсібін ұнататын еді,алайда оның алдында ұятқа қалмау үшін Пит бұл жумыстан бас тартады. Сол туралы Джоға айтып беріп жатқанда, Лондондан заңгер Джеггерс келеді. Ол оған анонимді адамнын атынан қолмақты қаржы береді, оның айтуы бойынша сол адам оның болашағы зор болуы үшін ақша беріп тұр. Сол кезден бастап,Джаггерс оның қамқоршысы болып аталып,Питті Лондонға джентельмен ету үшін алып кетеді.Питтің ойы бойынша Хэвишем ханым бұның барлығын істеген, өйткені болашақта Эстелль оның әйелі болуы тиіс. Содан сәл бұрын Пиптің әпкесін біреу басынан зақымдаған еді.Пип Орликтен күдіктенеді. Пип Лондонға тез үйренді. Ол өзінің досы Герберт Покетпен(қамқоршының баласы) бірге жалға пәтер алады. Пип «шұбар шымшық орманда» атты клубына қосылып ақшаны бостан босқа шашып жүреді. Пип оған қарыз адамдардың тізімін жасап жүргенде өзін мықты іскер деп санайды. Герберт қаланы зерттеп бір жерден сәттілік кездестіруге тырысады(ол сәттілікті тек Пиптің ақшалай көмегінің арқасында ғана кездестіреді).Пип Хэвишем ханымға барып тұрады, ал Хэвишем ханым болса, Эстелланы ешқандай жағдайға қарамастан жақсы көруге шақырады. Пип бір күндері үйде жалғыз болғанда, бұрында сотталған Абель Мэгвич (каторгаға жіберілген адам) оны тауып алады.Абель Мэгвичті Австралияға жер аударып жіберген екен. Пип жақсы өмір сүруінің ошағы-қашкынның ақшасы болған екенің біледі. Хэвишем ханымның игілік көрсетуі жалған болған екені түсінеді. Сезілген жеркеніш пен жек көру ,оған деген ризашылыққа ауысады.Мэгвичтің әнгімелері бойынша Компенсон(екінші сотталушы) Хэвишем ханымның күйеуі екендігі анықталады. Екі сотталушыда айлакерлік үшін сотталған, бірақ Компенсон жетекші болғанымен оның жазасы жеңілдетілген. Белгілі бір уақыттан кейін Пип Эстелланың әкесі- Мэгвич екенін түсінеді, ал оның анасы Джегерсттің үй шаруасын басқаратын әйел екенін біледі. Ал Эстелла болса жай есеппен Драмлға күйеуге шыққан болатын. Шаршаған Пип Хэрвишем ханымға соңғы рет кіріп шығады. Хэрвишем ханымда Эстелла үшін өкініш сезімі пайда болады. Пип кеткен соң Хэрвишем ханымның көйлегі отқа түсіп жанады, Пип оны құтқарады, бірақ ол екі күннен кейін дүние салады. Осы жағдайдан кейін Пип әк өндіру зауытына келеді, сол жерде Орлик Пипті өлтіруге тырысады, бірақ оның қолынан ештеңе келмейді. Пип пен Мэгвич шетелге қашып кетуге дайындалды. Олар Темза өзенінің бойымен жүзіп келе жатқанда оларды полиция қызметкерлері тұтқындайды. Мэгвич болса қамауға алынып сотталды. Ол абақтыда көптеген жарақаттар алып, түрме ауруханасында қайтыс болды. Пип бойдақ болып қалады да, он бір жылдан кейін кездейсоқ Хэвишем ханымның бұзылған үйі маңында жесір қалған Эстелланы кездестіреді. Қысқа әнгімеден соң олар бұзылған үй маңынан әри қарай кеттеді. «Алдарынан еш қайғысыз кен байтак дала жайылады».

Экранизация өңдеу

«Үлкен Үміттер» (1917), режиссёр Роберт Виньола.
«Үлкен Үміттер» (1946) , режиссёр Дэвид Лин,
«Үлкен Үміттер» (1998), режиссёр Альфонсо Куарон
«Үлкен Үміттер» (1999), режиссёр Джулиан Джаррольд
«Үлкен Үміттер» (2011), режиссёр Брайан Кирк
«Үлкен Үміттер» (2012), режиссёр Майк Ньюэлл