Үн

Үн — ауадағы тербеліс процесінен пайда болатын дыбыс; жиілігі тұрақты, өзара әдемі үйлесім тапқан музыкалық дыбыстар қатары. Дыбыстың биіктігін анықтайтын Үнмен музыка теориясында дыбыстарды жағымды үндер мен шуларға бөледі, яғни белгілі бір биіктіктегі және биіктіксіз дыбыстар деп ажыратылады. Ең кішкентай негізгі жиілік музыкалық үннің биіктігін, ал оның еселенген жиілігі дыбыс тембрінің, яғни обертондардың қайталану биіктігін анықтайды. Тербеліс жиілігі көбейген сайын дыбыс биіктігі де жоғарылайды. Көптеген музыкалық аспаптарда (мысалы, скрипкада, виолончельде, әсіресе, домбырада, сондай-ақ қазіргі электрондық музыкалық аспаптарында) кез келген жиіліктегі үнді алуға болады. Әрбір ұлттың мінез-құлқына, ой-санасы мен салт-дәстүріне, өмір сүрген табиғи ортасына, айналысқан шаруашылық кәсібіне байланысты муз. әуен-сазы туады. Әл-Фараби адамның аузы-мұрнынан, өңеші мен жұтқыншағы арқылы шығатын үнді табиғи, ал музыкалық аспаптардың дыбысын жасанды үн деп атаған; қара Тон.

Сілтемелер

"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том