Ұн кенелері

Ұн кенелері (лат. Tyroglyphіdae) — кене отрядының бір тұқымдасы. Топырақта және шіріген өсімдіктің қалдықтарында тіршілік етеді. Дене тұрқы 0,35 — 1 мм, сопақша, түсі жылтыр. Дернәсілдері 6 аяқты, нимфалары мен ересек кенелерде 8 аяқ болады. Жылына 6 рет, кейде одан көп өсіп-өнеді, аналығы 3 — 4 (кейде 60-қа дейін) жұмыртқа салады. Ересек кенелер мен дернәсілдері ұн, астық, жарма; майлы дақылдардан — зығыр, мақта, қыша, күнбағыс; көкөніс дақылдарының тұқымдарын, кептірілген жеміс-жидектерді, саңырауқұлақтарды, т.б. зақымдайды. Ұн кенелері дәннің ылғалдығы — 13%, ал ұнда — 12%-дан жоғары болса, тез дамып, көбейеді. Астық пен ұнды зақымдағанда оларды қоңыр ұнтаққа айналдырады және иісі шіріген заттың иісіндей, қышқыл дәмі болады. Ұн кенелерінің аса қауіпті түрлері: ұн кенесі (Acarus sіro), кәдімгі түкті кене (Glycyphagus destructor), ұзынша кене (Tyrophagus putrescentіae). Бұлар республиканың солтүстік аймақтарында кең тараған. Ұн кенелерімен күресу шаралары: күзде жаңадан астық қабылдағанша қойма ішін, қамба төңірегін бүрку немесе фумигациялау арқылы залалсыздандыру; қамбадағы тұқымды тазарту; астықты немесе ұнды салқындатып, ылғалдылығын кемітіп, қоймада ауаның құрғақ болуына жағдай жасау.