Әбубәкір Ахметжанұлы Диваев

Әбубәкір Ахметжанұлы Диваев (19.6.1855 жылы, Орынбор – 5.2. 1933 жылы, Ташкент) – фольклорист, этнограф. Орынбор кадет корпусын бітірген (1876). Түркістан әскери губернаторы қарамағында тілмәш болды. 1833 жылдан бастап Сыр бойын, Әмудария бойы мен Хиуа өлкесін, Оңтүстік Қазақстанды аралап, қазақ халқының ертегілерін, мақал-мәтелдері мен жұмбақтарын, жыр үлгілерін жинады, әдет-ғұрпымен, тұрмысымен танысты. Ташкенттегі Қазақ ағарту институтында және Орта Азия университетінің шығыс факультетінде дәріс бере жүріп, ғылыми-зерттеу жұмыстарын жалғастырды. 1920 жылдан Түркістан Халық ағарту комиссариатының Қырғыз (қазақ) ғылыми комиссиясының мүшесі ретінде Сырдария, Жетісу облыстарына жасаған экспедицияларды басқарды. Диваев ғылыммен шұғылданған елу жылдық (1883 – 1933) өмірінде қазақ халқының бесік жырын, беташарын, құдалық салтын, күлкі-сықақтарын, дастандарын, т.б. қамтитын 100-ден аса еңбек жариялады. Ол, әсіресе, қазақтың эпикалық жырларын («Алпамыс», «Ер Тарғын», «Қобыланды», «Ер Сайын», «Едіге», «Бекет батыр», «Шора», «Қамбар», т.б.) жинап, баспаға әзірледі. Сырдария қазақтарының өмірінен көлемді этнографиялық материалдар жинады. Диваевтың ғылымға сіңірген еңбегін П.М. Мелиоранский, В.А. Гордлевский, В.В. Бартольд, т.б. ғалымдар жоғары бағалады.