Бақшайыш

Бақсайыс, Бақшайыш (8 ғасырдың соңыңда), сопылық ағымының ірі өкілі, Мұхтар Омарханұлы Әуезовтің арғы аталарының бірі. Бақсайыстың шыққан тегі араб халифатының төртінші халифы Әзірет Әлінің баласы Мұхаметханафияға барып тіреледі.

Қожа Ахмет Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті жанындағы тарих және этнофилология ғылыми-зерттеу орталығының қолжазба қорында Созақ ауданынан табылып сақталып келе жатқан «Темірнама» деп аталатын қолжазбада Ферғана мен Құжанттағы шейх Камаладдиннің баласы Насреддин еді деген дерек-мағлұмат беріледі. Осы Насреддиннің Сайд ата қойған лақап аты «Бақсайыс» еді деп беріледі. Сайд ата Бақсайысты жеті жасында Дешті Қыпшаққа халифа әрі пір етіп тағайындайды. Осы себепті Дешті Қыпшақтың ханы Бақсайысты Қысырау деген кісінің кызына үйлеңдіреді.

Бақсайыс - Сайд атаның шәкірті. Сайд атаның өзі Айқожа ишаннын (лақап аты Зәңгі ата) шәкірті, Зәңгі ата С. Бақырғанидың (Хакім ата) шәкірті. С. Бақырғанидың өзі Қожа Ахмет Йасауи хазіреттің шәкірті болатын. Әуезов Диваевтың «Өзбектер тегінің шығуы жөнінде аңыз» деп аталатын зерттеу еңбегінде: «Бақшайыш ата қыпшақ руынан» еді деп мағлұмат беретіні бар. Бұл дерек Сайд атаның Бақсайысты Дешті Қыпшаққа пір сайлады деген пікірімен сабақтасып жататын жақтары да бар. Ал 8 ғ-да араб тіліндегі нұсқадан түрік тіліне аударған Йасауидің ағасы Садыр шайхтың немересі Сафи ад-Дин Орын Қойлақыдан қалған қолжазба «Насабнама» деп аталады. Осы қолжазба 1992 ж. жеке кітап болып, Түркістан қаласындағы «Мұра» баспасынан басылым көрді. Осы аталмыш кітапта да Бақсайыс (Бақшайыш) Садыр шаһтың шөбересі еді деп көрсетіледі.