Әжі Әділғазы Көгедайұлы

Әжі, Ажы, Әділғазы Көгедайұлы 1797 жылы қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Қалба тауында дүниеге келді. 1867 жылы Қытайда, қазіргі Алтай аймағы, Жеменей ауданында дүниеден өтті. 1823 - 1867 жылдары Қытай иелігіндегі ата қонысында отырып қалған қазақтардың абақ руының керей билеушісі болған. Пекинге барып, Чиян Лұңнан сұлтандық шен алған Көгедайдың мирасқоры. Әжі, Әділғазы ел басқарудың дәстүрлі үлгісін қалпына келтіріп, билікті ру басыларына тапсырды. Өзі сырттай бақылап отырды. “Дүниеде барлық нәрсе төртке тоқтайды, төрт тараптан (шығыс, батыс, түстік, терістік) тұрады. Алла тағалада төрт мұхаррап періште, Мұхаммед пайғамбарда төрт шахаржар, ислам дінінде төрт мазхабы бар, патшалар мен хандар төрт бас уәзір ұстаған. Сондықтан бидің саны да төртеу болсын” деп шешкен. Сайланатын адамдарға да төрт шарт белгілеген. Олар: 1) ел іргесін кеңейтіп, халыққа жер-қоныс әперсін; 2) құдай-әруақ қолдап, ел басқарып келе жатқан адам болсын; 3) топ жарып, сөз бастап, дауға түсіп, әділ билік айтқан адам болсын; 4) туысы көп белді рудан шыққан болсын. 1840 жылы Ұштас жайлауында өткен құрылтайда Құлыбек Жантеліұлы, Бейсенбі Дөненбайұлы, Көкен Мамытұлы, Топан Сатайұлы би болып сайланды. Осы құрылтайда “Төрт би, төренің” билік заңы белгіленді. Осы төрелік (ғұндық) билік тәртібі Алтайда 1949 жылға дейін сақталды.