Әзиза Нұрмаханқызы Нұрмаханова

Әзиза Нұрмаханқызы Нұрмаханова (15.12.1924, Мойнақ қаласы, Қарақалпақстан) — тіл білімі маманы, филология ғылымы докторы (1966), профессор. Төрткүл қаласындағы екі жылдық мұғалімдер дайындайтын институтты (1942), Нүкіс педагогикалық институтын (1949) бітірген.

• 1940-1949 ж. өзі бітірген орта мектепте мұғалім, директор болып қызмет атқарды.
• 1949—1951 ж. Нүкіс қаласы қыздар педагогикалық училищесінде, әрі педагогикалық институтта оқытушы.
• 1951—1954ж. Мәскеуде КСРО ҒА Тіл білімі институтында аспирантурада оқыды.
• 1954—1957 ж. Өзбек КСР ҒА Қарақалпақстандағы бөлімшесінде аға ғылыми қызметкер.
• 1957—1960 ж. Қарақалпақ АКСР облысы партия комитетінің үгіт-насихат бөлімінің меңгерушісі.
• 1960—1962 ж. Қарақалпақ АКСР- ның оқу министрі.
• 1962—1968 ж. Ташкенттегі Өзбек КСР ҒА тіл және әдебиет институтында сектор меңгерушісі.
• 1968—1973 ж. ҚазМҰУ-да профессор, ал 1973 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін Қазақ мемлекеттік әлем тілдер университетінде алғаш қазақ және жалпы тіл білімі кафедрасының меңгерушісі (1973—1988), одан соң осы кафедраның профессоры болып жұмыс істеп келеді.
• 1954 ж. "Қазіргі қарақалпақ әдеби тіліндегі төл және төлеу сөз" деген тақырыпта кандидат (филология ғылымы докторы, профессор Н. А. Баскаковтың жетекшілігімен), ал, Ташкентте "Түркі тілдеріндегі сөйлем түрлерінің модальділігі мен интонациясы" деген тақырыпта докторлық диссертация қорғады. Тіл саласындағы еңбектері фонетика, синтаксис, тіл мәдениеті, интонация мәселелеріне арналған. Өзбек КСР-мен ҚАКСР- ының құрмет грамоталарымен, медальдармен марапатталған.

Шығармалары:

• Прямая и косвенная речь в современном литературном каракалпакском языке. М., 1954;
• Орфографический словарь каракалпакского языка. Нокис, 1959;
• Типы предложений по модальности интонации в тюркских языках. АДД., Таш., 1966;
• Хозирги узбек адабий тили. Таш., 1966;
• Түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикасының программасы. А., 1970;
• Түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикасы. А., 1971;
• Мәнерлеп оқу практикумының программасы. А., 1974;
• Мәнерлеп оқу мәселелері (методикалык; нұсқау). А., 1976;
• Қазақ тіліндегі сөйлемдердің интонациясын оқыту мәселелері. А., 1979;
• Қазіргі қазақ тілі (шет тілді студенттерге арналған). А., 1982.