Әзірбайжандағы театрлар
Әзірбайжандағы театрлар — әзірбайжан халқының театр өнері. Адамдардың қызметімен, қоғамдық өмірмен, мерекелік және үйлену дәстүрлерімен, сондай-ақ дүниетаныммен байланысты. Рәсімдер мен ойындардағы көрініс элементтері тәуелсіз халық театрын құруда маңызды рөл атқарды. Халық театрының репертуары белгілі бір этикалық шағын пьесалардан тұрды. Әзірбайжан кәсіби театрын қалыптастыруда халық театры маңызды рөл атқарады.[1]
Қалыптасуы
өңдеуӘзірбайжан театрының тарихы ежелгі дәуірден бастау алады. Дегенмен, ұлттық әзірбайжан театры өзінің заманауи түрінде 19 ғасырдың екінші жартысында құрылды. Оның қалыптасуы Мирзой Фатали Ахундовпен байланысты.
Ахундов бірінші әзірбайжан драматургі болып саналады. Әзірбайжан әдебиеті мен театрының дамуына қосқан елеулі үлесі үшін оны кейде «Шығыс Мольері» деп те атайды. 1873 жылы 10 наурызда Бакуде оның «Ленкаран хандығы уәзірінің шытырман оқиғалары» пьесасының премьерасы болды. Бұл күн Әзірбайжан театрының туған күні болып саналады.
Спектакль сәтті аяқталғаннан кейін Әзірбайжанда жас драматургтер мен театр ұжымдарының (әуесқойлар да, кәсіпқойлар да) саны арта бастады. Елдің тұңғыш мемлекеттік театры – Әзірбайжан мемлекеттік театры 1919 жылы ресми түрде құрылды. 2014 жылға қарай Әзірбайжанда 26 мемлекеттік театр болды.
Ұлттық театр күні – Әзірбайжанда жыл сайын 10 наурызда тойланатын ресми мәдени және кәсіби мереке. Оны 2013 жылы президент Ильхам Әлиев құрып, содан бері жыл сайын тойланып келеді. Ұлттық театр күні Әзірбайжанның мәдени өміріндегі театрдың рөлін атап өту үшін құрылды. Бұл күн конференциялармен, дөңгелек үстелдермен, жаңа пьесалардың премьераларымен және басқа да осыған байланысты іс-шаралармен және іс-шаралармен бірге өтеді.[2]
Театрлар тізімі
өңдеу- Рашид Бехбудов атындағы Әзірбайжан мемлекеттік ән театры - 1968 жылы КСРО халық әртісі Рашид Бехбудов негізін қалаған, Баку қаласында орналасқан. Ғимарат 1901 жылы сәулетші И.В.Гославскийдің жобасы бойынша қайта өрлеу архитектурасы стилінде салынған.
- Әзірбайжан мемлекеттік музыкалық комедия театры - Бакуде орналасқан және 1934 жылы құрылған театр.
- М.Горький атындағы Әзірбайжан мемлекеттік жас көрермендер театры - Баку қаласында орналасқан. Театр 1928 жылы құрылып, содан кейін театрдың орыс труппасы алғашқы қойылымдарын берді. 1930 жылы Баку теңізшілер клубындағы Пионер драма үйірмесінің негізінде құрылған Әзірбайжан труппасы театр құрамына кірді.
- Әзірбайжан мемлекеттік «Юг» театры - Әзірбайжан мемлекеттік «Юг» театрын 1989 жылы 18 қазанда Хасан Турабов пен Вагиф Ибрахим оглы құрған.[3] «Юг» театры – Әзірбайжандағы жалғыз авангард театры. Ол философтардың, суретшілердің, ғалымдардың, психологтардың және басқа да зиялылардың кездесу орны және пікірталас алаңы ретінде пайдаланылады.[4]
- М.Әзизбеков атындағы Әзірбайжан драма театры – Кеңес Одағы кезіндегі Әзірбайжанның жетекші драма театры. Ол 1920 жылы Кеңес Одағының құрылған алғашқы айларында құрылды.[5]
- М.Ф.Ахундов атындағы Әзірбайжан опера және балет театры - 1920 жылы Бакуде құрылған драма театры. 1924 - 25 ж. маусымда театр драма және опера труппаларына бөлінді.
- Баку балалар театры - 2001 жылы құрылған жас көрермендер театры. Республикалық және халықаралық театр фестивальдеріне қатысады.
- Баку камералық театры - 1991 жылдың ақпан айында осы жылдар бойы оны басқарып, жетекшілік етіп келе жатқан халық әртісі, профессор Жаннет Селимованың күшімен құрылды.[6]
- Баку «Беледийе» театры
- Иреван мемлекеттік Әзірбайжан драма театры - 1928 жылы Эриван қаласында құрылған Әзірбайжан мемлекеттік драма театры. Бұл Армения аумағындағы басқа халықтың бірінші театры болды.[7] 1989 жылдан бастап театрдың шығармашылық труппасы өз қызметін Бакуде, Әзірбайжан драма театры жанындағы театр студиясында жалғастырды.
- С.Вургун атындағы орыс драма театры - Бакудегі кәсіби мемлекеттік драма театры, 1920 жылдан жұмыс істейді.
- «Чичейим» балалар театры - театр 1997 жылдан бері жұмыс істейді. 2007 жылы оның 10 жылдығын тойлау салтанаты өтті. Театрда балалардың орындауында түрлі спектакльдер мен би нөмірлері көрсетіледі.[8]
- «Тебессум» Әзірбайжан балалар музыкалық театры
- Горький атындағы Ханкенді мемлекеттік драма театры - М.Горький атындағы Ханкенді мемлекеттік драма театрының ғимараты 11 ғасырдың тарихи ескерткіші болып табылады және Әзірбайжан Республикасы Министрлер Кабинетінің 2001 жылғы 2 тамыздағы № 132 шешімі бойынша "маңызды жергілікті тарихи және мәдени ескерткіштер" тізіміне енгізілген.
- Шуша мемлекеттік музыкалық драма театры -Шуша мемлекеттік музыкалық драма театры өз қызметін 1990 жылы 11 мамырда Әзірбайжан Республикасы Мәдениет министрлігінің 1990 жылғы 25 мамырдағы № 192 бұйрығымен бастады. 1992 жылы Шуши басып алынғаннан кейін ұжым Бакуге көшіп, Жас көрермендер театрының ғимаратына орналасып, өз қызметін сонда жалғастырды.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Мәдениет тарихы. https://www.hisour.com/ru/theatre-in-azerbaijan-36841/ Мұрағатталған 14 шілденің 2022 жылы.
- ↑ Әзірбайжандағы Ұлттық театр күні. https://astromagicmoon.ru/prazdniki/gosudarstvennyye_prazdniki/prazdniki_v_azerbaijane/den-natsionalnogo-teatra-v-azerbajdzhane(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ https://www.kino-teatr.ru/teatr/1181/
- ↑ http://eepap.culture.pl/ru/institution/%D1%82%D0%B5%D0%B0%D1%82%D1%80-%C2%AB%D1%8E%D0%B3%C2%BB-%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD Мұрағатталған 1 ақпанның 2023 жылы.
- ↑ http://istoriya-teatra.ru/theatre/item/f00/s00/e0000158/index.shtml
- ↑ Баку камералық театры (режиссер – Республиканың халық әртісі Жаннет Селимова) https://www.baku.ru/enc-show.php?id=175940&cmm_id=149
- ↑ https://www.kino-teatr.ru/teatr/1182/
- ↑ Детский театр "Чичейим" https://kataloq.gomap.az/ru/all-poi/culture/theater/9727401ad56611e0ad4900226424597d