Әсем шымшық
Әсем шымшық (лат. Leptopoecile sophiae) – торғайтәрізділер отряды, шөжелер тұқымдасына жататын құс. Қазақстанда мекендейтін шымшықтардың ең кішкентайы. Тянь-Шань мен Жетісу (Жоңғар) Алатауында тараған. Арша мен шырша өскен орман-тоғайларды мекендейді. Қанатының ұзындығы 4,5 – 5,5 см, салмағы 6 – 9 г. Денесінің түсі көгілдір көк, күлгін, қызғылт, басы күрең келеді. Ұябасарының түсі сәл көмескілеу болады. Даусы сыңғырлаған. Жазда теңіз деңгейінен 2400 – 3000 м биіктікте мекендесе, ал қыста 800 – 1000 м-ге дейін төмен түседі. Әсем шымшық – отырықшы құс. Көктемде жұптасып, қыс түсе қос-қостан, топталып тіршілік етеді. Ағаш қабығы мен өз мамығынан жасалған шар тәрізді ұясын арша мен шырша бұтақтарының арасына салады. Оның түбіне мамық қауырсындарын төсейді. Ұяға қызғылт теңбілді ақ түсті 5 – 8 жұмыртқа салып, 14 – 17 күнде кезектесіп басып, балапандарын шығарады. Шөжелері жәндіктердің жұлдызқұрттарымен, масамен, шыбын-шіркейлермен, ал ересектері түрлі жәндіктермен, өсімдік тұқымдарымен, жемістерімен қоректенеді. Әсем шымшық – әсемдік үшін және сайрағыш құс ретінде қолда да ұсталады, жәндіктерді жойып, орманға пайда тигізетін құс. Әсем шымшықтың саны аз болғандықтан қорғауға алынып, Алматы облысының «Қызыл кітабына» енгізілген.[1]
| Әсем шымшық | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Амандық күйі | ||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||
| Leptopoecile sophiae Severtsov, 1873 |
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — орнитология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |