Әш-Шузур әз-Заһабия
«Әш-Шузур әз-Заһабия» (“Түркі тілі туралы жазылған алтын тізбе”) — мәмлүк қыпшақтарының тілі туралы жазылған грамматикалық анықтама. Авторы — Молла ибн Мұхаммед Салих. Түпнұсқа 17 ғасырдың басында (1619 жылы ш.) Мысырда жазылған (қолжазбасы Ыстанбұлда сақтаулы), оны 1949 жылы Бесим Аталай жеке кітап түрінде Анкара қаласында бастырып шығарды.
Анықтамалық бес бөлімнен тұрады:
- 1) іс-қимылды білдіретін сөздер (олар граммат. тұлғаларына қарай 8 тарауға бөлінген);
- 2) есім сөздер;
- 3) есімдіктер мен сан есімдердің жасалу тәсілдері;
- 4) қыпшақ, араб тілдеріне ортақ сөздер;
- 5) Осман түріктерінің тілінен алынған сөйлемдер мен сөз тіркестері.
1615 жылы Мысырды түріктер жаулап алған соң мәмлүк қыпшақтары тілінің үстемдігі жойылып, оның есесіне Осман түріктерінің тілі бел ала бастады. Сондықтан «Әш-Шузур әз-Заһабия» Мысырда жазылған қыпшақ тілі туралы ежелгі еңбектердің соңғысы болып есептелінеді[1][2].
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Айдаров Ғ., Құрышжанов Ә., Томанов М., Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі, А., 1971.
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, I том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |