Лена (сах. -{Өлүөнэ}-; орыс. Ле́на) — Солтүстік-Шығыс Сібірдің ең ірі өзені. Көбінесе Саха Республикасы өңірінде ағады, Лаптевтер теңізіне құйылады. Өзен ұзындығы 4400 км (әлемде 10-шы орын). Су жиналатын алабы 2,49 млн. км²[1].

Лена
Сипаттамасы
Ұзындығы 4400 км
Су алабының
ауданы
2490000 км²
Су ағысы
Бастауы Байкал таулары
 • Биіктігі 1474 м
 • Координаттары 53°56′ с. е. 108°05′ ш. б. / 53.933° с. е. 108.083° ш. б. / 53.933; 108.083 (G) (O) (Я) (T)
Сағасы Лавтев теңізі
 • Биіктігі 0 м
 • Координаттары 72°24′ с. е. 126°41′ ш. б. / 72.400° с. е. 126.683° ш. б. / 72.400; 126.683 (G) (O) (Я)Координаттар: 72°24′ с. е. 126°41′ ш. б. / 72.400° с. е. 126.683° ш. б. / 72.400; 126.683 (G) (O) (Я) (T)
Орналасуы
Ел Ресей

Географиясы

өңдеу

Лена өзені Сибирьдің оңтүстік-шығысында орналасқан Байкал тауларынан басталады. Солтүстікке қарай ағады. Рельеф тұрғысынан әр түрлі жерлерден ағады: таулардан, жазықтардан, тундрадан, тайгадан және батпақты жерлерден.

Өзеннің тереңдігі әр түрлі. Оның тереңдігі кейбір жерлерде 100 метрден астам.

Алабы негізінен Орта Сібір таулы үстіртінде, 500-ден астам ұсақ өзендерден тұрады. Орта ағысында аңғары 30 км-ге дейін жайылып, жағалауы батпақты келеді. Жайылмасында көптеген шағын көлдер бар. Еріген қар суы мен жаңбыр суынан толығады. Су тасығанда өзен деңгейі орта ағысында 10 — 15 м, төм. жағында 18 м-ге көтеріледі. Орташа жылдық су ағымы сағасында 17 000 м3/с. Лена және оның салалары Киренга, Вилюй, Олёкма, Алдан кеме қатынасына пайдаланылады. Усть-Куттен сағасына дейін кеме тұрақты жүреді. Басты айлақтары: Булун, Якутск, Олёкминск, Ленск, т.б. Вилюй, Мамакан СЭС-тері жұмыс істейді.

Лаптев теңізіне құяды. Оның сағасында көптеген кішкентай аудандар бар және ол көптеген кішкентай өзендерге бөлінеді.

Лена өзенінің бассейні 2 490 000 шаршы километрді құрайды. Ол көптеген кішкентай өзендерді, көлдерді және батпақты жерлерді қамтиды.

Басты салалары

өңдеу
  • Вилюй: Лена өзенінің ең ірі саласы. Ол Вилюй тауларынан басталып, Лена өзеніне шамамен 2650 километр (1647 миля) ағып құяды. Вилюй өзенінің бассейні шамамен 454 000 шаршы километрді құрайды.
  • Алдан: Лена өзенінің екінші ірі саласы. Ол Становой тауларынан басталып, Лена өзеніне шамамен 1450 километр (901 миля) ағып құяды. Алдан өзенінің бассейні шамамен 729 000 шаршы километрді құрайды.
  • Оленек: Лена өзенінің сол жақ жағасындағы ірі саласы. Ол Оленек тауларынан басталып, Лена өзеніне шамамен 2250 километр (1398 миля) ағып құяды. Оленек өзенінің бассейні шамамен 217 000 шаршы километрді құрайды.
  • Чона: Лена өзенінің оң жақ жағасындағы ірі саласы. Ол Становой тауларынан басталып, Лена өзеніне шамамен 800 километр (497 миля) ағып құяды. Чона өзенінің бассейні шамамен 45 000 шаршы километрді құрайды.

Галерея

өңдеу

Дереккөздер

өңдеу
  1. http://water-rf.ru/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BE%D0%B1%D1%8A%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%8B/75/%D0%9B%D0%B5%D0%BD%D0%B0

Сілтемелер

өңдеу
Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Lena River