Өргіқұстар тұқымдасы

Өргіқұстар тұқымдасы (Ploceidae) - торғайтәрізділер отрядына жататын 73 тұқымдастардың біреуі. Өргіқүс туысты құстар - дене мөлшері әр түрлі (7-100 г) және сыртқы көрінісі бойынша Африкалық шығу тегі басымырақ құстардың үлкен тобы. Дене бітімі - мығым, басы - едәуір үлкен. Тұмсығының пішіні әр түрлі - жай ғана конус пішіннен ементұмсық типтес қуатты, ұзындау пішінге дейін болады. Жабын қауырсындары - тығыз, реңі алуан түрлі - қоңыржай ендіктерде - көріксіз қорғаныш реңді, ал тропиктік тұрғындарда көрікті және қарама-қарсы реңге дейін өзгереді. Аталықтары әдетте аналықтардан аздап көркемірек болады. Жазықтықтарда және тауларда сан алуан ландшафтарда қоныстанады. Көптеген түрлері - синантропты, яғни адаммен қатар өмір сүруге бейімделген. Әуені - әуезді шырыл. Өте қауымшыл, көбінесе шоғырланып, кейде өте үлкен шоғыр түзеді. Кейбір түрлері - полигамиялы, яғни бір аталыққа бірнеше аналықтан келеді. Енді біреулері ұяшыл масыл сипатты болады, яғни жұмыртқаларын басқа құстардың ұясына тықпалайды (көкектен айырмашылығы - олар жұмыртқаларды немесе балапандарды сыртқа лақтырмайды). Ұялары өте түрліше болуымен ерекшеленеді. Тропиктік өргіқұстар құрғақ шөптерден үлкен қопсыған шар тәрізді, алмүрт тәрізді етіп шебер тоқиды, тіпті Африкада қауымшыл өргіқұстар ұжымдасып жатақханалы ұя салады. Дәнмен қоректенеді, дегенмен балапандарын көбінесе бунақденелілермен қоректендіреді. Көпшілігі дәнді дақылдар егісіне зиян келтіреді, сондықтан бірқатар елдерде ресми түрде ауыл шаруашылығының зиянкестері ретінде мақұлданған. Бұл үлкен және сан алуан тұқымдас құстар 5 тұқымдас тармағына: енекешіл құстар (екі туыстың 2-3 африкалық түрі), тұлторғайлар (Африка және Сахараның оңтүстігінде: 1-5 туыстан 8-9 түр), қунақ өргіқұстар (Африка, Оңтүстік Шығыс Азия, Австралия және мүхиттар; 15-35 туыстан 107-115 түр), танымал өргіқұстар (Африка және Мадагаскар, Азияның оңтүстігіне 5-6 түр ғана енеді; 10-16 туыстан 92-103 түр), танымал торғайлар (Африка, Еуразия; 9- 10 туыстан 38-42 түр) тұқымдас тармақтарына бөлінеді. Қазақстанда тек қана танымал торғайлар тұқымдас тармақ өкілдері - 3 туыстан, 7 түр: торғайлар, тас торғайлар және қар қунақтар кездеседі.

Weavers
Male southern masked weaver (Ploceus velatus)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Табы: Құстар Сабы: Passeriformes Кіші сабы: Passeri Тұқымдасы: Ploceidae Sundevall, 1836
Genera
See text.