Мамырқұс (лат.Actitis hypoleucos) – татреңтәрізділер отрядының балшықшылар тобына жататын құс. Оның қошқыл түзу тұмсығы, сұрғылт аяқтары өзге балшықшылардан қысқауылы. Құйрығы қара түсті. Жерде жүргенде құйрығын селтеңдетіп, басын төмен салып, ізет білдіргендей болып жүреді, сондықтан мамырқұс тобына жататын құстарды ізетшіл құстар деп атайды. Мамырқұстың дене тұрқы шағын, салмағы 40–50 г. Суқоймалар жағалауында, ылғалды-батпақты жерлерде кездеседі. Мамырқұс – жыл құсы. Көктемде мамыр айының алғашқы жартысында ұшып келетіндіктен, құстың аты мамырқұс аталған. Қоразы өзен жағалауына жақын жерден таяз шұңқыр қазады, оған мекиені жұмыртқалайды (сепкілді 4 жұмыртқа салады). Жұмыртқаны қоразы мен мекиені кезектесіп шайқап, 21–22 күнде балапан басып шығарады. Оңтүстік Қазақстан аймағында мамырқұстарды қазанның басында да кездестіруге болады. Негізгі қорегі – суда және құрлықта тіршілік ететін жәндіктер мен солардың дернәсілдері. Мамырқұс суда жақсы жүзіп, сүңги алады.[2]