Барылдауық үйрек

Барылдауық үйрек
	; Мекиен және кежек
Амандық күйі
	; Least Concern (IUCN3.1)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Хордалылар;
Табы:	Құстар;
Сабы:	Қазтәрізділер;
Тұқымдасы:	Үйрек;
Кіші тұқымдасы:	Anatinae;
Тегі:	Anas;
Түрі:	A. platyrhynchos;
Екі-есімді атауы
	Anas platyrhynchos; Linnaeus, 1758
	;
Синонимдері
	Anas boschas

Барылдауық үйрек (лат. Anas platyrhynchos) – үйректер тұқымдасына жататын ірі құс.

Қазақстанның барлық жерінде кездеседі. Салмағы 800 – 1500 г. Мекиенінің көкшіл коңыр түсті қауырсындарында ала дақтары бар, тек көктемде, көбейер кезде кежегінің (қоразының) басы мен мойнының жоғары жағы жылтыр көкшіл жасылдау болып, төменгі жағы ақ түске өзгереді. Барылдауық үйрек – жыл құсы. Көктемде ұшып келеді, қамысты қопа ішіндегі ұяларына 7 – 11 жасыл түсті жұмыртқа салады, оны мекиені 26 күндей басады. Күзде (қазан – қараша айларында) қыстауға ұшып кетеді. Барылдауық үйрек балдырлармен, су өсімдіктерінің тұқымдарымен және ұсақ жәндіктермен, ал күзде дәнді дақылдармен де қоректенеді. Дәмді еті үшін ауланады.^[1]

Сурет:Кряква в полёте.jpg

Барылдауық үйрек биікте самғауда

Дене бітімі

Кежек өте ашық реңді - басы мен мойынның жоғарғы бөлігі - қошқыл жасыл, оны ақ түсті, қарғы ашық қоңыр төстен бөлініп орналасқан. Құйрық үстінде ширатылып жоғарғы қайырылған әлемдеуші қауырсындар болады. Аналықтар, жас құрттар және аталықтар жазда ұсақ шұбарлары бар жабын қанаттары біркелкі боялған қоңыр реңді болып келеді. Ұшып жүрген және қонақтаған құстардың қосалқы желпуіш қауырсындардың үстінен ақпен көмкерілген қошқыл-күлгін түсті көзтартары көрініп тұрады. Дауысы асыранды үйректердің барылдағанына ұқсас. Қанатын жиі қағып, шапшаң ұшады. Қанаттарының бұл кезде өзіне тән ысқырған дыбыс шығады.

Мекендейтін ортасы

Бұл құс бүкіл Қазақстан бойынша ұялайды. Үстірт және Маңғышлақтың сусыз кеңістігінде болмайды. Бүкіл ландшафты зоналарда өмір сүреді, теңіз деңгейінен 2000 метрге дейінгі тауларға көтеріледі. Қазақстан аумағында ақпанда пайда болып, қазанда ұшып кетеді. Құстардың бір бөлігі оңтүстік Қазақстанның суы қатпайтын көлдерінде қыстап қалады.^[2]

Дереккөздер

↑ Қазақ Энциклопедиясы
↑ Құстар энциклопедиясы. -Алматы "Атамұра баспасы". 271-бет.

Сілтемелер

Барылдауық үйрек Мұрағатталған 3 қаңтардың 2012 жылы. Барылдауық үйрек жайлы

Бұл — орнитология бойынша мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.

[source1-1] Қазақ Энциклопедиясы

[2] Құстар энциклопедиясы. -Алматы "Атамұра баспасы". 271-бет.

[1]

[2]