J.P. Morgan & Co.
J.P. Morgan & Co. немесе Моргандар — АҚШ-тың ертеден келе жатқан аса ірі финанс топтарының бірі.
J.P. Morgan & Co. Рокфеллерлер тобы мен елдегі жетекші финанс олигархияларының қатарына жатады. Моргандардың финанс-өнеркәсіп мүдделері бүкіл капитал дүниеге тамырын жайған. Бұл топ соғыс-өнеркәсіп комплексімен байланысты, ол АҚШ-тың саяси өміріне айтарлықтай ықпал етеді, топтың адамдары АҚШ үкіметінде көрнекті қызметтер атқарады.
Моргандар тобының негізін салған Джуниус Спенсер Морган және оның үлкен баласы Джон Пирпонт Морган еді (1871 ж.).
Моргандар бақылауындағы жалпы сома (1970) 90 млрд. доллардан асады, оның 40 млрд-тайы кредит-финанс саласына жатады.
Топ қатынас жүйесі, жеке уния және финанс қарым-қатынастары арқылы байланысып жатқан байтақ банкілік және өнеркәсіп монополиялар коалициясы болып табылады. 2-дүние жүзілік соғысқа дейін Нью-Йорктегі «J.P. Morgan & Co.» банкирлік үйі топтың жетекші орталығы болып келді. Бұл банкирлік үй өнеркәсіптік компаниялардың бағалы қағаздарын орналастыруда үстемдік етіп, Нью-Йорк пен Филадельфияның аса ірі коммерциялық банкілерін бақылады.
Кейінгі кезде Моргандар тобының финанстық негізі коммерциялық 2 банкі («Morgan Guaranty Trust Company», «Банкерс траст») және « Morgan Stanley» инвестициялық банк болып отыр. Моргандардың өнеркәсіптік империясы «United States Steel Corporation», «Дженерал электрик», «Дженерал моторс», «Коннекотт коппер корпорейшен», «Амёрикан телефон энд телеграф» сияқты корпорацияларды, сондай-ақ өнеркәсіптің ірі-ірі көмір, тоқыма, мұнай, химия т. б. компанияларын қамтиды. Моргандар тобының қазіргі ғылыми-технологиялық революцияның дамуымен тығыз байланысты салаларды (радиоэлектроника, ракета жасау т. б.) қамтымауы және ағылшын, француз капиталының халықаралық позициясының әлсіреуі (Морган банкілері олардың бағалы қағаздарын американ рыногына орналастыруда делдалдық етіп келген еді) Моргандар позициясын біршама әлсіретті. [1].
2000 ж. банкті Chase Manhattan Bank сатып алып, компанияның негізінде әлемдегі ең ірі банктердің бірі - JPMorgan Chase & Co. банкін құрды.
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақ Совет Энциклопедиясы,8 том