Mitsubishi A6M Zero

Mitsubishi A6M Zero («A» — Жойғыш; «6» — Модель; «M» — Mitsubishi) — Екінші Дүниежүзілік Соғысындағы жапондық жеңіл жойғыш үшақ. 1940-1945 жылдар аралығында барлығы 10938 ұшақ құрастырылған. 1943 жылға дейін бұл жойқын ұшақтар тынық мұхитында жылдамдық, маневр және жойқын күш сияқты параметрлерінен өзіне тең қарсылас кездестірмеді. Тек американдық Grumman F6F Hellcat , Chance Vought F4U Corsair тәрізді жаңа ұшақтардың тынық мұхит ұрыс майданына келуі A6M-дың аспандағы үстемдігін тоқтатты. 1944 жылы A6M әбден тозуына қарамастан өндірісі тоқтатылмады. Соғыстың соңғы күндерінде камикадзе шабуылдарында қолданған.

Mitsubishi A6M Zero
Mitsubishi A6M3 Zero Model 22 (NX712Z), 1991 жылы Жаңа Гвинеядан табылды және Перл Харбор фильмінің түсіріліміне қолданылды
Түрі	Жойғыш ұшақ
Өндірушісі	Mitsubishi
Мемлекеті	Жапония
Алғашқы ұшуы	1939 жылы 1 сәуір
Қолданысқа енгізілуі	1940 жылы шілде
Негізгі эксплуатанттары	Империялық жапондық әскери-теңіз күштерінің авиациясы Қытай ұлттық әуе күштері
Өндіріс жылдары	1940-1945
Өндірілген бірліктері	10 939
Нұсқалары	Nakajima A6M2-N
Mitsubishi A6M Zero Ортаққорда

Тип 0 палубалы теңіз жойғышы (零式艦上戦闘機 rei-shiki-kanjō-sentōki?) атауын A6M жапон күнтізбесінің 2600 жылының (1940 ж.) соңғы санынан алынған. Жапониядағы бейресми атауы «Рэй-сэн» немесе «Зеро-сэн» («рэй» — «нөл», «сэн» «сэнтоки» сөзінен — «жойғыш»); АҚШ әскері мен оның жақтастары қойған аты — «Зик» (Zeke), ұшқыштар болса жай ғана «Зеро» (Zero) деп атаған.

Ұшу қабілеті

Ұшақтың максимал жылдамдығы 525 км/с, ал ұшу қашықтығы 3050 км-ға дейін жеткен. Жинамалы кең табанды шасси, жеңіл әрі төмен орналасқан қанаттары, конструкциясында дюралюминиді кең колдану, кабинаның аэродинамикалы әйнек-шамы және т.б. қасиеттері арқасында сол кездегі ең техникалық озық ұшақ болды. Осындай керемет қасиеттеріне қарамастан, қорғаныс көрсеткіштерінің төмен болуы және соғыс аяқталуында тәжірибесі аз ұшқыштар көбеюі мен Жапонияның экономикадық күш-қуатының төмендеуі оның әуедегі толық басымдылығына жол бермеді. Ұшақтын жеңілдігін алға қойған инженерлер, оның корғанысына қажетті көңіл бөле алған жоқ.

Қаруы

A6M Zero-ға 2×7,7 мм немесе 2×13-мм пулеметтер мен 2×20 мм автоматты зеңбірек тәріздес қару орнатылды. Сонымен қатар, 60 кг, камикадзе - 250 кг бомбылар алу мүмкін болды.

Қозғалтқышы

Жойқын ұшақтың жылдамдығын арттыру үшін, оны Жапониядағы ең үздік қозғатлтқыш - Nakajima Sakae 12-мен жабдықтады. Оның қуаты 709 кВт (950 а.к.) тең болды.

Нұсқалары

Соғыс барысында ұшақ бірнеше рет жаңарту мен өзгертулерден өтті. Олардың кең тарағандары:

• A6M1
• A6M2 11 түрі
• Nakajima A6M2-N «Rufe»
• Nakajima A6M2-N
• A6M2 21 түрі
• A6M3 32 түрі
• A6M3 22 түрі
• A6M4
• A6M5 52 түрі

Дереккөздер

50 лучших истребителей Второй мировой войны (Г.В. Корнюхин) 268 бет.