Уикипедия

Windows 98 жүйесіндегі жұмыс істеу негіздері

Windows 98 – Microsoft корпорациясының компьютерлерге арналған жүйесі. Бiруақытта бiрнеше программалармен жұмыс жасауға мүмкiндiк беретiн көпмәндiлiк операциялық жүйе.[1]

Рәмізі

Жұмысты бастау және программаны жүктеу

өңдеу

Компьютердi iске қосу үшiн жүйелiк блоктың алдында орналасқан қосу/сөндіру (включения/выключения) батырмасын басу. (Компьютердi iске қосқаннан кейiн орындаушының аты мен парольдi енгiзу туралы хабарлама шығады. Егер пароль белгiлi болса, онда оның атауын енгiзесiз де, ENTER пернесiне немесе ОК батырмасына басыңыз. Ал егер пароль белгiсiз болса, онда ESC пернесiне немесе ОК батырмасына басыңыз.[2]

WINDOWS’98 операциялық жүйесiн жүктегеннен кейiн экранда объектiлер мен басқару элементтерi орналасқан Жұмыс үстелiнiң бетi пайда болады.[3]

Жұмыс үстелі

өңдеу

Жұмыс үстелі ұғымы қазіргі барлық операциялық жүйелер WINDOWS, OS/2, Macintosh компьютерлеріндегі OS, SUN компьютерлеріндегі OS, т.б.) интерфейсінің элементі болып саналады. Әдеттегі өзіміздің жұмыс столымызды алайық. Жұмыс столында кітаптар, мәліметтер салынған бумалар, құрал-жабдықтар (қалам, қарындаш, өшіргіш, т.б.) орналасуы мүмкін. Олар, сіздіғ қалауыңызша, столда әр түрлі күйде орналаса алады. Стол беті әдемі дастарқанмен жабылуы мүмкін немесе ештеңе төмелмей таза болуы да ықтимал. Сіздің стол бетіндегі заттарды алма-кезек қолдануға және олардың орнын ауыстыруыңызға болады. Дәл осы бейнесі экранда жүзеге асырылып отыр.[4]

Windows 98 жүйесінде

өңдеу
  1. Тышқан курсорын Іске қосу (Пуск немесе Start) батырмасына алып барып, оны бір рет шерту керек те, меню командаларының ішінен «Windows-бен жұмысты аяқтау» (Завершение работы с Windows) командасын таңдау қажет. Мұнан кейін «Windows-бен жұмысты аяқтау» атты сұқбат терезесі экранға шығады. Бұл терезені Alt+F4 пернелері арқылы да шығаруға болады. Alt+F4 пернелері кез келген терезені (программаны) жабу ісін атқарады.
  2. Экрандағы сұқбат терезесінде көрініп тұрған ауыстыру тобындағы «компьютерді өшіру» («Выключить компьютер») жолын таңдап алып, «Иә» («Да») басқару батырмасын басу керек (2- сурет). Ауыстыру тобындағы бір әрекетті таңдау үшін – тышқан курсорын сол әрекетке сәйкес дөңгелекке не мәтінге алып барып, тышқады бір рет шертсе болғаны.
  3. Windows жұмысын аяқтап, терезені жапқанша күте тұрып, соңынан компьютерді сөндіру қажет.[5]

Егер істеп тұрған бір программаның жұмысын аяқтамай кетсеңіз, Windows жүйесі аяқталмаған программа бар екендігін айтып хабар береді де, сол программаны жабуды ұсынады.[6]

Басқару жүйесi

өңдеу

Windows 98-шi шолу

өңдеу

Windows98дiң басқару жүйесiнiң тағайындау және мiнездемесi

өңдеу

Басқару жүйесiнiң негiзгi мiнездемелерiмен Windows 98 болып табылады:

Windows 98-шi негiзгi мүмкiндiктердiң шолуы

өңдеу

Қолданушы интерфейсi: Windows 98-шi интерфейс өз салыстырмалы оңайлығымен тән, салыстырғанда басқару жүйесiнiң алдыңғы болжамдарымен. Ол ол айырмашылығы болады. 16-шы және 32-шi-шi қолдау әдемiрек график түрiнде ортаның негiзiн салушылары түстiң биттiк тереңдiгi кез келген қосымша оңайлықпен шертiп шақыруға болады. Жеке ықылас Windows 98дiң жұмыс столына лайық болады.[8]

Операциялары

өңдеу

Windows ортасында пернелер тақтасының көмегімен жұмыс істеуге болады, бірақ «тышқан» тетігінмен басқарылатын графиктік сілтемені (Point) немесе олардың комбинацияларын (бірге) қолдану өте тиімді. Сол бетімен «тышқанды» жылжыту экран бетіндегі тышқан сілтемесінің, яғни курсорының жылжуымен сай келеді.[9]

«Тышқан» тетігінің екі немесе үш батырмасы болады. Жұмыс барысында негізінен (көбінесе) оның сол жақтағы, ал анда-санда оңжақтағы батырмасы пайдаланылады. «Тышқан» тетігінің ортағы батырмасы (егер бар болса) Windows ортасының тек кейбір программаларымен жұмыс істеуде пайдаланылады.[10]

«Тышқан» тетігімен ең негізгі операция – экран бетімен курсордың (сілтеменің) қозғалуы болып табылады. Бұл дайындық операциясы, ол өздігінен ешқандай әрекет-амал орындамайды.[11]

Келесі операция – шерту (Click). Бұл операция сілтемені экран бетіндегі қажетті элементке апарғаннан кейін ғана орындалады, мысалы, сілтемені графиктік элементтің белгішесіне жеткізіп, шерту операциясын орындауға болады. Шерту деп тышқанның сол жақ батырмасын бір рет басып, қайта жылдам қоя беруді айтады. Жоғарыда айтып өйткеніміздей, Windows жүйесінде әдетте жұмыс істеу кезінде негізінен тышқанның сол жақ батырмасы кеңінен қолданылады. Сондықтан, алдағы уақытта, тышқан батырмасын жай шерту дегеніміз - тышқанның сол жақ батырмасын басып жылдам қайта қоя беру.[12]

Бұл әрекет меню пункттерінің бірін таңдау, объектілерді белгілеу немесе жол курсорын қалаған орынға жедел көшіру кездерінде және терезелерді екпінді етіп жұмысқа қосу кезінде және т.б. қолданылады.[13]

Тышқанмен орындалатын күрделі операцияға оның сол жақ батырмасын жылдам түрде екі рет шерту әрекеті жатады (Double-click). Оның жұмыс істеуі негізінен тышқанды жай шерту әрекетіне өте ұқсас, яғни тықшан сілтемесі керекті элементке апарылғаннан соң, тез арада тышқанның батырмасын екі рет сырт еткізу қажет болады. Бұл әрекет алғаш тышқанмен жұмыс істей бастаған адамға күрделі операция болып табылады. Оның ерекшелігі тышқанды екі рет жылдам шерту аралығында өте аз уақыт өтуі тиіс, ол секундтың оннан біәр бөлігіндей ғана уақыт. Егер ол аралықта көп уақыт өтіп кетсе, онда Windows жүйесі бұл әрекетті жекеленген екі бөлек шерту деп түсінеді. Ал егер бұл амал дұрыс орындалса, онда Windows жүйесі бірден белгіленген операцияны (үнсіз келісім бойынша, көбінесе белгілі бір программаны, құжатты екпінді етіп іске қосу) іске асыра бастайды.[14]

Келесі операция - тасымалдау (Drag&Drop). Ол терезелер мен шартбелгілердің орнын ауыстырады, яғни басқа орынға тасымалдайды және терезелердің ұзындығы мен енін өзгертуде қолданылады. Объектілердің тасымалдау амалы былай орындалады: сілтемені орны ауыстырылатын элементке апарып, тышқанның сол жақ батырмасын басып, оны сол басулы күйінде ұстап тұрып, сілтемені қалаған жаңа орынға жеткіземіз, сонан соң батырманы қоя береміз.[15]

Мәлімет алмастыру буфері

өңдеу

Өзінің жұмыс істеуі кезінде Windows жүйесі программалар мен құжаттар арасында мәліметтер алмасуға арналған компьютердің жедел жадының арнаулы бөлігін алмастыру буфері (Clipboard) ретінде пайдаланылады. Буфер (дәнекер жад) әртүрлі программалар немесе құжаттар арасында керекті шағын көлемді мәліметтерді тасымалдап, олардың фрагменттерін, бір-біріне ауысытырп отыру үшін пайдаланылады. Алмастырылатын мәліметтер ретінде мәтін үзінділері (фрагменттер), сурет, кесте және т.б. объектілер алынуы мүмкін.[16]

«Point-and-Click» (көрсету және шерту) принциптері. Бұл принцип бойынша графикалық технологияларды көптеген операцияларды орындау үшін тышқан сілтемесін экран элементіне апарып, оның сол немесе оң батырмасын шерту жеткілікті.

Бұл тәсілмен төмендегі әрекеттерді орындауға болады:

  • программа немесе құжат терезесінің аумағын кішірейту, үлкейту және бұрынғы қалпына келтіру;
  • көлденең орналасқан меню пункттерін таңдау;
  • экранға шығатын меню командаларын таңдау;
  • аспаптар тақтасы командаларын таңдау;
  • мәліметтері бар тізімнің бір жолын белгілеу;
  • командалық батырмасын басу, таңдау;
  • ауыстырып қосқыштың мәнін өзгерту;
  • мәтіндік информацияны енгізу кезінде курсордың орналасуын өзгерту;
  • мәтін енізілетін өріс жолдарының бірін таңдап, оған мәлімет енгізу және көптеген басқа әрекеттер.[17]

«Select» (ерекшелеу, белгілеу) принципі. Программалар терезесінде құжатпен жұмыс істеу барысында біге үнемі мәтін фрагменттерімен, үзінділермен (мәтіннің белгілі бір бөлігімен, суретпен, кестелермен) әр түрлі операциялар орындауға тура келеді.

Ол операциялар мынадай іс-әрекеттерден тұрады:

  • фрагментті көшіру,
  • тасымалдау,
  • жою,
  • олардың қаріптерін,
  • мөлшерін өзгерту,
  • жиектеу,
  • кейбір жерлеріне көлеңке түсіріп қараңғылау.[18]

Мұндай операциялар екіге бөлініп орындалады:

  • фрагментті белгілеп алуы керек (яғни құжаттың қай бөлігін өңдейтінімізді программаға хабарлау),
  • нақты команданы орындау (мысалы, фрагментті жою немесе оның қаріпін өзгерту). Оның түріне немесе программа талабына сай фрагментті әр түрлі тәсілдермен белгілейді.[19]

Мысалы, мәтін бөлігін (смволды, сөзді, жолды, абзацты, т.б.) тышқанның көмегімен немесе арнайы перне (Shift) және бағыттауыш тілсызық символдар арқылы белгіленіп алуға болады. Графиктік түрдегі фрагменттерді белгілеуде, әдетте сол бөлікке сілтемені алып барып, тышқанды шертуді қолданады.

Егер белгілеу барысында қандайда бір қате жіберілсе, онда фрагменттен тыс жерде (ал кейде фрагменттің өзінде де) тышқанды жай шерту жеткілікті - мұның нәтижесінде белгілеу әрекеті алынып тасталынады, яғни орындалмайды.[20]

Жұмыс істеуді жаңадан үйреніп жүргендер ешбір объектіні белгілеместен команда орындауға тырысады. Мұндай істің нәтижесі қандай болмақ? Кейде бұл команда орындаусыз қалады (мысалы, буферге белгіленбеген фрагментті алуға болмайды); кейде команда ескерілмей, еленбей де қалады (мысалы, қаріпті өзгертуде); кейде команда үнсіз келісім бойынша орындалып та (мысалы, абзацты форматтауда) кетеді. Сондықтан, осындай қателерден аулақ болу үшін, фрагментті алдын ала белгілеп алуды ешқашанда естен шығармау керек.[21]

«Drag-&-Drop» принципі (тасымалдау және барған орнында қалдыру). Бұл әдіспен өңделініп жатқан құжаттың белгіленген үзігін, белгішені (пиктограмманы), терезені басқа орынға ауыстыруға немесе олардың көшіресін алуға болады.

Мысалы, егер де суреттің бір бөлігі қайшымен қиылып белгіленген болса, онда тышқан курсорын сол сурет бөлігіне жеткізіп, оның сол немесе оң жақ батырмасын басып тұрып, жаңа орынға ауыстыруға болады. Батырманы босатқан мезетте сурет қиығы жаңа орынға бекітіледі. Егер оны ауыстыру барысында Ctrl пернесін басып тұратын болсақ, онда жаңа орынға сол сурет фргаменттің көшірмесі орналасады (көшіріледі). Осындай жолмен үнемі көшіру мен орнын ауыстыру амалдарын қатар қолдануға тура келеді.[22] Мысалы, көп элементтері ұқсас болып келген күрделі схеманың суретін салу үшін оның бір элементін сызып алып (айталық, тіктөртбұрыш), сонан соң «Drag-and-Drop» режимінде оның санын көбейте отырып, көшірмесін алуға болады. Ақырында осы әдіспен тасымалдау режимінде экрандағы элементтердің шеттерін тегістеп түзетуге болады.

Windows жүйесінде «Drag-and-Drop» әдісімен келесі операцияларды орындау жиі жүргізіледі:

  • үлкейтілмеген терезелер мен белгішелердің (пиктограммаларды) орнын ауыстыру. Көп жағдайларда, тышқанның сол жақ батырмасымен бірге Ctrl пернесін бассақ, онда программалық элементтерді бір топтан екінші топқа көшіруге болады;
  • графикалық редактордың жұмыс аумағындағы суреттің белгіленген фрагменттің жаңа орынға ауыстыру немесе оның көшірмесін алу. Әдетте, мұндай фрагмент рөлін көбіне басқа графиктік файлдан мәтіндік құжатқа қойылуға тиіс бейне суреттер атқарады;[23]

Word редакторында мәтіндік информацияның белгіленген фрагментін басқа жерге ауыстыру немесе оның көшірмесін алу;

  • суреттер мен кестелердің орнын ауыстыру және көшірмелерін алу;
  • мәтін беттеріндегі абзацтың жаңа жолын және оның оң жақ, сол жақ шекараларын көлденең сызғыштың жоғарғы және төменгі кішкене ұшбұрыштарын тасымалдау арқылы тағайындау;
  • дайын белгішелер (пиктограммалар) жиынынан әрбір адам өзі қолданатын құрал-саймандар тақтасын құрастыру.[24]

Windows-ті іске қосу

өңдеу

Windows 98 операциялық жүйесі компьютер ток көзіне қосылысымен жедел жадқа жүктеле бастайды. Ал, Windows 3.х жүйесі MS DOS үстіндегі жапсырма жүйе болғандықтан әдеттегі қарапайым программа тәрізді жүктеледі, яғни оны іске қосу командалық қатарда win командасын теріп, енгізу пернесін басқанда ғана жүзеге асады.[25]

Мысалы: С: > win командасын тергеннен кейін экранға Windows жүйесі жіктелу кезіндегі стандартты бейне шығады. Оның толық жүктелу уақыты 1-2 минутқа созылады. Егер мұндай уақыт өткенде де стандартты бейне экранға тұра берсе, онда жүйенің жұмыс істеуінде ақау болғаны, мұндайда мамандар көмегі қажет болады.[26]

Windows жүктелгеннен кейін экранға «жұмыс столы» шығуы тиіс, Windows 3.х жүйесінде (шығады да, WINDOWS 98-те - жарлықтары мен белгішелері бар қалыптағы көрініс пайда болады.[27]

Дереккөздер

өңдеу
  1. ↑ How 16-Bit and 32-Bit Programs Multitask in Windows 95. support.microsoft.com (15 қараша 2006). Тексерілді, 9 сәуір 2010.
  2. ↑ Windows 95 Architecture Components  (ағыл.). technet.microsoft.com. Тексерілді, 9 сәуір 2010.
  3. ↑ Windows 'Prettified' Filenames
  4. ↑ "You cannot use virtual device driver (.vxd) files common to Windows 98 or Windows 95 drivers with Windows 2000."
  5. ↑ Availability of Universal Serial Bus Support in Windows 95
  6. ↑ Enhanced Keyboards and Windows
  7. ↑ Disks and File Systems: Windows 98 Resource Kit
  8. ↑ Overview of Server Message Block signing
  9. ↑ Network Setup Wizard Down Level Setup
  10. ↑ System requirements from the Microsoft Windows 98 SE manual
  11. ↑ Staff Enable48BitLBA-Break-the-137Gb-barrier. MSFN. MSFN (12 шілде 2006). Басты дереккөзінен мұрағатталған маусым 29, 2008. Тексерілді, 13 шілде 2008.
  12. ↑ Chapter 26 - Performance Tuning: Windows 98 Resource Kit
  13. ↑ Staff Windows 98 Large IDE Update. Microsoft Windows Update. Microsoft Corporation (28 желтоқсан 1999). Тексерілді, 30 тамыз 2006.
  14. ↑ Windows 98 System Requirements
  15. ↑ Description of the Walign.exe and Winalign.exe Tools
  16. ↑ Introducing Windows 98, Second edition.
  17. ↑ How to Disable Fast Shutdown in Windows 98
  18. ↑ Tools Included with the Microsoft Windows 98 Resource Kit
  19. ↑ Windows 98 Second Edition: Last OS in the Windows 9x series that includes real mode MS-DOS.
  20. ↑ Zeitgeist. Google Press Center. Google (October–November 2003). Тексерілді, 22 сәуір 2006. Note: A graphic depicting the decline in use of Windows 98 from маусым 2001 to маусым 2004 as an operating system to access Google is available on Wikimedia Commons; IMAGE.
  21. ↑ Macromedia Shockwave(TM) and Flash(TM) Players Incorporated Into Windows 98 Мұрағатталған 20 мамырдың 2017 жылы.
  22. ↑ IEEE 1394 and the Windows platform
  23. ↑ MSDN Subscriptions Subscriber Download Help
  24. ↑ Miles, Stephanie Windows may crash after 49.7 days – CNET News. News.cnet.com. Тексерілді, 11 наурыз 2009.
  25. ↑ Paul Thurrott Windows 98 release date set: маусым 25. WinInfo (наурыз 11, 1998). Тексерілді, 1 ақпан 2010.
  26. ↑ KernelEx Homepage at Sourceforge http://kernelex.sourceforge.net/
  27. ↑ Computer users on Windows 98: It's not revolutionary


  Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Windows_98_жүйесіндегі_жұмыс_істеу_негіздері&oldid=2994787» бетінен алынған