Іле көмір алабы

Іле көмір алабы, Төменгі Іле көмір алабы, Алматы облысы Балқаш ауданы Бақанас кентінен солт.-батысқа қарай 160 км жерде Іле өз-нің Балқашқа құяр сағасында орналасқан. Алапты “Волковгеология” өндірістік бірлестігі ашқан (1973). 1981 – 87 ж. осы мекеме І. к. а-на барлау жүргізіп, нақты қорын есептеді. Алапта Төменгі Іле, Балатопар, Орта Бақанас және Керіөлең кен орындары бар. Олардың ішіндегі ең ірісі – Төменгі Іле кен орны. Көмірлі түзілімдердің жасы бастапқы-ортаңғы юралық, қалыңд. 50 – 200 м болатын 4 циклге бөлінеді. І, ІІ және ІІІ циклдер тек Төменгі Іле ойысының батыс жарылымдарында тараған. І цикл түзілімдерінде қалыңд. 0,2 – 1,1 м, саны 7 – 10-ға дейін қоңыр көмір линзалары мен қабатшалары кездеседі. Негізгі жұмыстық көмір қабаты ІV циклдің жоғ. жағында орналасып, ойыстың барлық алаңында (ауданы 560 км²) таралған. Қабаттың қалыңд. 1 – 2 м-ден 58,3 м-ге дейін, жатыс тереңд. 160 – 330 м. Ойыстың орт. және оңт.-шығыс бөліктерінде 240 км² алаңдағы қабаттың құрамында тау жыныстары жоқтың қасы (1%-ға жетпейді) және құрылысы қарапайым болып келеді. Көмірлі шоғырды қалыңд. 60 – 80 м, құрамы құм-гравийлі тау жыныстары мен саз қабатшаларынан тұратын ортаңғы юралық түзілімдер жауып жатыр. Балатопар кен орнында қабаттың қалыңд. 21,8 м, жатыс тереңд. 180 – 230 м; Кертбел (Жиделі) ойысында – 22,4 м, тереңд. 400 – 430 м; Орта Бақанаста – 14,1 м, тереңд. 540 – 560 м болады. Алаптың көмірі қоңыр (маркалары Б1 – Б3), фюзен типті, өз бетінше жануға қабілетті, нашар тақталанады. Ылғалд. 23,8 – 44%, күлділігі 10 – 25% (орташа 15,94%). Көмірінің жалпы қоры 10,9 млрд. т. Төменгі Іле кен орнынан ашық және шахталық әдістермен көмір өндіріледі.

Пайдаланылған cілтемелер

Ә. Байбатша