Абдуллаһ (Паханг сұлтаны)
II Абдуллаһ (Әл-Сұлтан II Абдулла Риәятуддин Әл-Мұстафа Биллә Шах ибни Сұлтан Ахмад Шах әл-Мұстаин Биллә) (ағылш. Al-Sultan Abdullah Ria'yatuddin Al Mustafa Billah Shah ibni Sultan Ahmad Shah al-Musta'in Billah; 30 шілде 1959, Пекан, Паханг, Малайзия) — малайзиялық мемлекеттік және саяси қайраткер, 2019 жылдың 15 қаңтарынан бастап Паханг штатының 6-шы сұлтаны (ағылш. Sultan of Pahang), 31 қаңтарынан бастап Малайзияның Жоғарғы билеушісі[2].
| Әл-Сұлтан II Абдуллаһ Риәятуддин Әл-Мұстафа Биллә Шах ибни Сұлтан Ахмад Шах әл-Мұстаин Биллә малайша Al-Sultan Abdullah Ria'yatuddin Al Mustafa Billah Shah ibni Sultan Ahmad Shah al-Musta'in Billah | ||||
.jpg)
| ||||
| Лауазымы | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| 31 қаңтар 2019 жыл[1] | ||||
| Премьер-Министр | Махатхир Мұхамед Мұхиддин Яссин Исмаил Сабри Яакоб | |||
| Ізашары | V Мұхаммед | |||
| ||||
| 15 қаңтар 2019 жыл | ||||
| Ізашары | Ахмад Шах | |||
| Өмірбаяны | ||||
| Діні | ислам | |||
| Дүниеге келуі | 30 шілде 1959 (64 жас) | |||
| Әкесі | Ахмад Шах | |||
| Анасы | Тенгку Афзан | |||
| Жұбайы | Тунку Әзизә Әминә Маймунах Искандария | |||
| Балалары | бірінші үйленуден: төрт ұл және екі қыз екінші үйленуден: үш қыз бала | |||
| Қолтаңбасы | 
| |||
| Марапаттары |  _-_DMN.svg){kind=small} _-_SMN.svg){kind=small}  
| |||
| Әл-Сұлтан II Абдуллаһ Риәятуддин Әл-Мұстафа Биллә Шах ибни Сұлтан Ахмад Шах әл-Мұстаин Биллә Ортаққорда | ||||
өңдеу  |
||||
Өмірбаяны өңдеу
Абдуллаһ 1959 жылдың ортасында сол кезде Малайя Федерациясының құрамында болған Паханг сұлтандығында дүниеге келген; ол отбасындағы төртінші бала болды (ол кезде екі әпкесі мен үлкен ағасы болған). Оның әкесі сол кезде Сұлтандық тағының Раджа (мұрагері) болды. 1974 жылдың мамырында әкесі Пахангтың басшысы болған кезде оның үлкен ағасы емес, Абдулла ража болды (региондық кеңестің шешімімен). Сандхерст корольдік әскери академиясын (Ұлыбритания) бітірген.
Сұлтанның басында өңдеу
2016 жылы оның әкесі денсаулығына байланысты штаттан зейнетке шыға бастады және Абдуллаһ өз штатындағы билік тізгінін өз қолына алды.[3] Келесі жылы сол кездегі Сұлтан мен оның әкесі Ахмад Шах Малайзия Жоғарғы билеушісінің орынбасары қызметінен кетті. Өкінішке орай, ата-ананың денсаулығы жақсармады, ал 2019 жылдың қаңтар айының ортасында Сұлтан тақтан бас тартты. Абдолла ІІ өз мемлекетін басқарды. Салтанатты шара Паханг сұлтанының ресми резиденциясы Астана Әбу Бакарда өтті. Оның билігі 2019 жылдың 11 қаңтарынан бастап, Регенттер кеңесі оның мұрагерлігі туралы шешім қабылдаған күннен бастап ретроактивті түрде жарияланды.[4] Бір жарым аптадан кейін Малайзия мемлекеттері басшыларының жиналысында ол да Малайзияның Жоғарғы билеушісі болып сайланды.[5] Сонымен бірге ол Жоғарғы билеушінің орынбасары қызметінен босатылды, бұл Малайзия тарихында екінші рет ғана болды.
Паханг тағына отырғаннан кейін Абдулла ІІ «Әл-Сұлтан Абдуллаһ Ри'ятуддин Әл-Мустафа Биллах Шах» патшалық титулына ие болды.[6]
Мемлекет басында өңдеу
Ол 2019 жылдың қаңтар айының соңғы күні ел астанасында Жоғарғы билеушісі қызметіне кірісті. Ол Малайзия Корольдік Әскери-әуе күштерінің маршалы, сондай-ақ Малайзия армиясының фельдмаршалы және Малайзия Корольдік Әскери-теңіз күштері флотының адмиралы дәрежесіне ие,[7] себебі ол Малайзия Корольдігі Әскери-теңіз күштерінің бас қолбасшысы болып табылады. Малайзия қарулы күштері.
Жоғарғы билеуші лауазымына ұлықтау рәсімі 30 шілдеде II Абдулланың мерейтойында (60 жыл) өтті. Ол ел астанасында, Астана Негарадағы Тақтар залында өтті. Инаугурацияның құрметіне Малайзия банкі естелік монеталарды шығарды.[8]
Жеке өмірі өңдеу
Сұлтан Абдуллаһ екі рет үйленген. Оның алғашқы әйелі Сұлтан Джохордың әпкесі Ибраһим Исмаил Әзизә болды, ол 1986 жылы наурызда үйленді. Бірінші әйелінен оның төрт ұлы (үлкені 1990 жылы туған) және екі қызы бар. Екінші әйелі 1991 жылы пайда болды. Оның аты — Джик Раис, сұлтанның үш қызы бар. Сондай-ақ, бар асыранды ұлын — Янг Амат Мулиа Тенгку Әмір Нассера (т. 1986), 1987 жылы өз балалары пайда болғанға дейін асырап алынған.
Әлеуметтік белсенділік өңдеу
Абдуллаһ Азия шөпті хоккей федерациясын басқарады. Біраз уақыт (2014-2017 жылдары) Малайзия футбол федерациясын басқарды және Азия футбол конфедерациясының вице-президенті. 2015 жылдан 2019 жылға дейін ол FIFA кеңесінде болды, бірақ Жоғарғы билеуші болып сайланған соң оны тастап кетті.[9] Ол Корольдік Малайзия поло қауымдастығын (RMPA) басқарады.
Сұлтан болып сайланғаннан бері ол MARA технологиялық университетінің (UiTM) және Малайзия Ұлттық қорғаныс университетінің (UPNM) ректоры қызметін де атқарды.
Паханг сұлтаны өңдеу
2019 жылдың 15 қаңтарында 59 жасында Абдулла денсаулығына байланысты әкесінің тақтан бас тартуымен қазіргі Пахангтың алтыншы сұлтаны болып жарияланды. Салтанатты шара Паханг сұлтанының ресми резиденциясы Астана Әбу Бакарда өтті. Оның билігі ретроактивті түрде 2019 жылдың 11 қаңтарында, Регенция кеңесі оның мұрагерлігі туралы шешім қабылдаған күні басталды деп жарияланды.[10]
Паханг тағына отырған кезде Абдуллаһ «Әл-Сұлтан Абдулла Ри'аятуддин әл-Мустафа Биллах Шах» патшалық титулына ие болды.[11] Оның корольдік жұбайы Тунку Әзиза Әминә Маймунах Искандария Бинти Альмархум Сұлтан Ескендір, Пахангтың Тенгку Пуан (тәж ханшайымы) 2019 жылдың 29 қаңтарында Пахангтың Тенгку Ампуаны (патшайымның жұбайы) болып жарияланды.[12]
Янг ди-Пертуан Агонг өңдеу
2019 жылдың 24 қаңтарында Бейсенбіде билеушілер конференциясы бірнеше апта бұрын тақтан бас тартқан Келантан сұлтан Мұхаммед V-тің орнына Малайзияның 16-шы Янг ди-Пертуан Агонг етіп Сұлтан Абдолланы сайлады.[13] Сұлтан Абдолла 2019 жылдың 31 қаңтарында Астана-Негара штатының резиденциясында Джалан Туанку Абдул Халимге ресми түрде кіріскен кезде қоғамдық рәсімде Малайзияның 16-королі ретінде ант қабылдады. Билеушілер конференциясы сонымен қатар Перак сұлтан Назрин Муиззуддин шахты Ян ди-Пертуан Агонгтың орынбасары етіп сайлады.
Пахангтың Сұлтан Абдолланың Ян ди-Пертуан Агонг лауазымында болған кезіндегі патшалығына қатысты, мемлекетті басқару міндеті 29 қаңтарда Тенгку Махкота және Паханг регенті болып жарияланған Сұлтан Абдулланың ұлы Тенгку Хасанал Ибрахим Алам Шахқа тапсырылды. 29 қаңтар 2019.
Тағайындалған күні Тенгку Хасанал Ұлыбританиядағы Сандхерст Корольдік әскери академиясында оқуын жалғастырды. Оған 15 ақпаннан бастап Тенгку Хассаналдың ағасы Тенгку Абдул Рахман Ибн Сұлтан Хаджи Ахмад Шах Сұлтан Абдулланың үлкен інісі басқаратын Мәжіліс Пангкуан Дираджа Негери Паханг («Пханг кеңесі») өз міндеттерін орындауға көмектесті. 2019 ж. 2019 жылдың 15 желтоқсанында бітіргенге дейін.[14]
Сұлтан Абдулланың король ретінде салтанатты орнату рәсімі 2019 жылы 30 шілдеде Астана-Негарадағы Тақтар залында,[15] оның 60 жасқа толуында таққа отырғаннан кейін жеті ай өткен соң өтті.
2019 жылдың 30 шілдесіндегі инсталляцияның тағы бір тарихи маңызы бар, өйткені Сұлтан Абдулла мен Раджа Пермайсури Агонг, Тунку Әзизә Әминә Маймунах Искандария, бұрын Ян ди-Пертуан Агонг болып сайланған сұлтандардың балалары.
Ол Малайзия Қарулы Күштерінің бас қолбасшысы ретіндегі толық конституциялық міндеттерін орындау кезінде Малайзия Корольдік Әуе күштерінің маршалы дәрежесіне, сондай-ақ Малайзия армиясының фельдмаршалы және Малайзия Корольдік Әскери-теңіз күштері флотының адмиралы шеніне ие. , сонымен қатар, ол Малайзия Корольдік Әскери-әуе күштерінің қазіргі бас полковнигі болып табылады, ол таққа отырғаннан бері өз міндеттерін атқарды, бұрын ол регент ретінде екі рет RMAF іс-шаралары мен рәсімдерінде әкесінің өкілі ретінде әрекет етті. .
Әскери мансап өңдеу
Тенгку Абдулла өзінің әскери мансабын 1978 жылы Біріккен Корольдіктің Сандхерст Корольдік әскери академиясында офицер кадет ретінде бастады. Онда ол өзінің жақын досы шейх Мұхамед Заид Әл Нахаянмен кездесті, ол кейінірек Әбу-Дабидің тақ мұрагері және Зулкипле Кассим, оның аға буыны, кейінірек армия басшысы болды.[16][17] Оны 1979 жылы патшайым Елизавета II екінші лейтенант ретінде тағайындады. 1980 жылы ол капитан дәрежесіне көтерілді және Корольдік броньды корпуста кавалериялық офицер болып қызмет етті. 1987 жылы ол Корольдік броньды корпустың майоры дәрежесіне көтерілді.[18]
1999 жылы ол аумақтық армия полкіне (малай тілінде: Режимен Аскар Ватаниах) тағайындалды және сол уақытта подполковник, ал бір жылдан кейін, 2000 жылы қайтадан полковник шеніне дейін көтерілді.
Содан кейін Тенгку Абдулла 2004 жылы бригада генералы дәрежесіне көтерілді.
Стильдер, атаулар және құрмет өңдеу
Стильдер мен тақырыптар өңдеу
- 1959 ж. 30 шілде - 1974 ж. 8 мамыр: Жоғары мәртебелі Тенгку Абдулла Ибн Тенгку Ахмад Шах
- 8 мамыр 1974 ж. – 1975 ж. 1 шілде: Жоғары мәртебелі Тенгку Абдулла әл-Хадж Ибн Сұлтан қажы Ахмад шах әл-Муста’ин Биллах
- 1975 ж. 1 шілде – 28 сәуір 1979 ж: Жоғары мәртебелі тақ мұрагер ханзада Тенгку Абдулла әл-Хадж Ибн Сұлтан Хаджи Ахмад Шах әл-Муста’ин Биллах, Паханг тақ мұрагері.
- 28 сәуір 1979-25 сәуір 1984 ж: Жоғары мәртебелі тақ мұрагер ханзада Тенгку Абдулла әл-Хаж Ибн Сұлтан Хаджи Ахмад Шах әл-Муста’ин Биллах, Пахангтың тақ мұрагері және регенті.
- 25 сәуір 1984-28 желтоқсан 2016 ж: Жоғары Мәртебелі тақ мұрагер ханзада Тенгку Абдулла әл-Хаж Ибн Сұлтан Хаджи Ахмад Шах әл-Муста’ин Биллах, Паханг тақ мұрагері.
- 2016 жылдың 28 желтоқсаны – 2019 жылдың 11 қаңтары: Мәртебелі тақ мұрагер ханзада Тенгку Абдулла әл-Хадж Ибн Сұлтан Хаджи Ахмад Шах Әл-Муста’ин Биллах, Пахангтың тақ мұрагері және регенті.
- 11 қаңтар 2019-15 қаңтар 2019 ж.: Жоғары мәртебелі Сұлтан Абдулла әл-Хаж Ибн Сұлтан қажы Ахмад Шах әл-Муста’ин Биллах
- 15 қаңтар 2019 ж. – 31 қаңтар 2019 ж.: Жоғары мәртебелі әл-Сұлтан Абдулла Ри’аятуддин әл-Мустафа Биллах Шах Әл-Хадж Ибн Сұлтан Хаджи Ахмад Шах Әл-Муста’ин Биллах, Паханг сұлтаны
- 31 қаңтар 2019 ж.-22 мамыр 2019 ж.: Мәртебелі әл-Сұлтан Абдулла Ри’аятуддин Әл Мұстафа Билла Шах Ибн Сұлтан Хаджи Ахмад Шах Әл-Муста’ин Биллах, 16-шы Янг Ди-Пертуан Агонг
- 2019 жылғы 22 мамырдан қазіргі уақытқа дейін: Мәртебелі әл-Сұлтан Абдулла Ри'аятуддин Әл Мұстафа Биллах Шах Ибн Альмархум Сұлтан Хаджи Ахмад Шах Әл-Мустаин Биллах, 16-шы Янг Ди-Пертуан Агонг
Оның қазіргі ресми патшалық аты - Мәртебелі Ян Ди-Пертуан Агонг XVI әл-Сұлтан Абдулла Ри'аятуддин әл-Мустафа Биллах Шах Ибн Альмархум Сұлтан Қажы Ахмад Шах Әл-Муста'ин Биллах, D.K.P., D.K.M, D.K., D.M.N. , S.S.A.P., S.I.M.P., D.K. (Теренггану), D.K. (Джохор)., S.P.M.J., D.K.M.B. (Бруней), D.K. (Кедах), D.K. (Перлис), D.K. (Перак)., D.K.
Әскери атақтары өңдеу
Малайзия
Марапаттар өңдеу
Гранд Мастер және Паханг корольдік отбасы орденінің мүшесі
Паханг Индра тәжінің отбасылық ордені - Гранд Мастер және Паханг Индра Тәжі Отбасылық орденінің 1-дәрежелі мүшесі
Паханг Сұлтан Ахмад Шахтың MY-PAH ордені - Ұлы Рыцарь - Паханг Сұлтаны Ахмад Шах орденінің Ұлы Мастер және Ұлы Рыцарь (, 24 қазан 1980 ж.)
Паханг тәжі ордені - Ұлы рыцарь - Паханг тәжі орденінің Ұлы Мастер және Ұлы Рыцарь
Малайзия және оның басқа мемлекеттері өңдеу
Малайзия
Алушы (11 шілде 2019 ж.) және Малайзия Корольдік отбасы орденінің Гранд Мастері (31 қаңтар 2019 ж.)[19]
Алушы (14 ақпан 2019 ж.) және Патшалық тәжі орденінің Гранд Мастері (31 қаңтар 2019 ж.[20])
Патшалықты қорғаушы орденінің ұлы шебері (31 қаңтар 2019 ж.)
Малайзия тәжіне адалдық орденінің Гранд Мастері (31 қаңтар 2019 ж.)
Малайзияға сіңірген еңбегі үшін Гранд магистрі (31 қаңтар 2019 ж.)
Маңызды қызметтері үшін орденінің Гранд Мастері (31 қаңтар 2019 ж.)
Малайзия Корольдік отбасына адалдық орденінің Гранд Мастері (31 қаңтар 2019 ж.)
Малайзияның әскери қызметі орденінің жауынгері
.gif){kind=small}
Сондай-ақ өңдеу
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Малайзияда жаңа король сайланды, SN KZ (31 қаңтар 2019).
- ↑ Малайзияда жаңа король сайланды, SN KZ (31 қаңтар 2019).
- ↑ Верховным правителем Малайзии станет новый султан Паханга Абдулла.
- ↑ Nadirah H. Rodzi. Sultan Abdullah takes oath as the sixth Sultan of Pahang, The Straits Times (16 January 2019). Тексерілді 11 шілденің 2019.
- ↑ В Малайзии избран новый Верховный правитель.
- ↑ Bernama. Al-Sultan Abdullah Ri'ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah gelaran rasmi Sultan Pahang, Berita Harian (15 January 2019). Тексерілді 11 шілденің 2019.
- ↑ Новый Верховный правитель Малайзии вступил в должность.(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Saraya Mia. 30 Julai cuti am sempena pertabalan Agong (Malay), Astro Awani (28 June 2019). Тексерілді 12 шілденің 2019.
- ↑ Верховный правитель Малайзии Абдулла покинул совет ФИФА.
- ↑ Nadirah H. Rodzi. Sultan Abdullah takes oath as the sixth Sultan of Pahang, The Straits Times (16 January 2019).
- ↑ Bernama. Al-Sultan Abdullah Ri'ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah gelaran rasmi Sultan Pahang, Berita Harian (15 January 2019).
- ↑ Amin Ridzuan Ishak. Tunku Azizah Aminah Maimunah dimasyhurkan Tengku Ampuan Pahang, Harian Metro (29 January 2019).
- ↑ Sultan Abdullah lafaz sumpah jawatan Yang di-Pertuan Agong ke 16 (малай.), BH Online (31 January 2019).
- ↑ Bernama Sultan appoints Pahang council of regency, Tengku Muda as chairman. New Straits Times (22 February 2019).
- ↑ Saraya Mia. 30 Julai cuti am sempena pertabalan Agong (малай.), Astro Awani (28 June 2019).
- ↑ 'Best friends' Tuanku rupanya... (малай.) (2 August 2019).
- ↑ Latihan ketenteraan gilap keperibadian Sultan Abdullah (малай.) (26 July 2019).
- ↑ Tengku Abdullah now a Brig-Jen (ағыл.) (12 May 2004).
- ↑ Agong receives D.K.M award (11 July 2019).
- ↑ Agong receives Darjah Utama Seri Mahkota Negara award (14 February 2019).