Автономияшылдар одағы

Автономияшылдар одағы — 20-ғасырдың басында Ресей империясының қол астындағы ұлттар мен ұлыстардың өзін-өзі билеуін қамтамасыз етуді көздеген қоғамдық-саяси ұйым.

Бұл ұйым саяси күрескер, поляк ғалымы, профессор И.А.Бодуэн де Куртенэнің жетекшілігімен 1905 жылы қарашада Санкт-Петербургте құрылды. Оның құрылуы империядағы түз халықтарын азаттық күресте бір-біріне жақындастыра түскен ірі саяси оқиға болып табылады. Одақтың құрылуы мен қызметіне жалпыресейлік мұсылмандық қозғалыстың А.Ибрагимов, А.Топчибашев, С.Жантөрин сияқты көрнекті қайраткерлері де тікелей атсалысты. Жантөрин одақ бюросының мүшесі болды.

1905 жылы 19 қарашада Санкт-Петербургте өткен автономияшылдар съезіне М.Тынышбаев қатысты. Автономияшылдар одағының міндеттері белгіленген бұл съезге поляк, әзірбайжан, армян, грузин, белорус, украин, еврей, латыш, татар, қазақ халықтары атынан 83 өкіл қатысты. Автономияшылдар съезі “Ресей империясындағы барлық ұлттар орыс мемлекетін республикасы негізде құруға атсалыссын; Ресей мемлекеті бір орталыққа қатаң бағындырылмаған федеративтік түрде болып, әр ұлт өз істерін өздері басқаратын автономия алсын” деген қарар қабылдады. Автономияшылдар одағының мүшелері Столыпин өктемдігі тұсында қуғын-сүргінге ұшырап, Бодуэн де Куртенэ абақтыға жабылды. Сөйтіп, одақ өз жұмысын тоқтатты.