Ай бетіндегі ғарыш аппараттары тізімі

Ай бетіндегі ғарыш аппараттары тізімі — Айға құлаған немесе қонған жасанды объектілердің тізімі. Бұған автоматты станциялар, станциялардың қону мен ұшу сатылары, роверлер, миссиясын аяқтаған орбиталық аппараттар, зымыран-тасығыштардың сатылары және басқа объектер кіреді. Ұсақ объектілер бұл тізімге кірмеді (ғарыштық қоқым, бұрғылар, камералар, жалаулар, т.с.с.).

Ай бетінде ғарыш аппараттарының орналасуы

Ай бетіндегі барлық аппараттардың жалпы массасы 180 тоннадан асады. Олардың ең ірісі — S-IVB зымырандық сатысы.

Ай координаталары бойынша, батыстың не шығыстың 90 градустан асатын нүктелері Айдың көрінбейтін жағында орналасқан.

Тізім

№	Ғарыш аппараты	Ел	Суреті	Қонған күн	Массасы, кг	Қону/құлау координаттары	Түсініктеме
1	Луна-2	КСРО		13.09.1959	390	29.1° N, 0° W Шіру батпағы	Ай бетіне жеткен алғашқы ғарыш кемесі. Қатты қонуы (соғылуы) жоспарланған еді.
2	Восток-Л зымыранының «Е» блогы	КСРО		13.09.1959	9 100	29.1° N, 0° W Шіру батпағы	Луна-2 станциясын тасыған зымыранның бөлігі, станциядан кейін 30 минуттан соң құлады.
3	Рейнджер-4			26.04.1962	331	12.9°S, 129.1°W	Рейнджер бағдарламасы бойынша соғылуға дейін фотосурет түсіріп, оларды Жерге жіберу жоспарланған еді. Рейнджер-4 тапсырмасын орындай алмады.
4	Рейнджер-6			02.02.1964	381	9.4°N, 21.5°O Сабырлық теңізі	Камералары істен шығып, тапсырмасы орындалмай қалды.
5	Рейнджер-7			31.07.1964	366	10.6°S, 20.61°W Танылған теңіз	Соғылғанға дейін аппарат Жерге 4300 фотография жіберді.
6	Рейнджер-8			20.02.1965	367	2.64°N, 24.77°O Сабырлық теңізі	Соғылғанға дейін аппарат Жерге 7300 фотография жіберді.
7	Рейнджер-9			24.03.1965	367	12.79°S, 2.36°W Альфонс кратері	Соғылғанға дейін аппарат Жерге 5800 фотография жіберді, олар тікелей эфирде көрсетілген болатын.
8	Луна-5	КСРО		12.05.1965	100	1.6°S, 25°W Бұлттар теңізі	Жоспарланған жұмсақ қонуы сәтсіз өтті.
9	Луна-7	КСРО		07.10.1965	100	9.8°N, 47.8°W Дауылдар мұхиты	Жұмсақ қонуы сәтсіз өтті.
10	Луна-8	КСРО		06.12.1965	100	9.6°N, 62°W Дауылдар мұхиты	Істен шыққан аппарат Айға соғылды.
11	Луна-9	КСРО		03.02.1966	100	7.13°N, 64.37°W Дауылдар мұхиты	Ғарыш аппараттың тұңғыш жұмсақ қонуы.
12	Луна-10	КСРО		30.05.1966	250	?	Айдың алғашқы жасанды серігі, 56 тәулік орбита бойымен айналған соң батарейі істен шығып, Ай бетіне құлады.
13	Сервейер-1			02.06.1966	270	2.45°S, 43.22°W Дауылдар мұхиты	Америкалық ғарыш аппаратының алғашқы жұмсақ қонуы.
14	Сервейер-2			22.09.1966	292	4.0°S, 11.0°W Аралдар теңізі	Істен шыққан аппарат Айға құлады.
15	Лунар орбитер-1			29.10.1966	386	6.35°N, 160.72°O	Орбиталық аппарат
16	Луна-11	КСРО		31.10.1966	1 640	?	Орбиталық аппарат.
17	Луна-13	КСРО		24.12.1966	1 700	18.87°N, 63.05°W Дауылдар мұхиты	Айға жұмсақ қонған.
18	Луна-12	КСРО		19.01.1967	1 670	?	Орбиталық аппарат.
19	Сервейер-3			20.04.1967	281	2.99°S, 23.34°W Дауылдар мұхиты	Айға жұмсақ қонған. 2,5 жылдан соң Аполлон 12 экипажы Сервейер-3 аппаратын зерттеп, оның кейбір бөлшектерін қайтадан Жерге жеткізді.
20	Сервейер-4			17.07.1967	283	0.45°N, 1.39°W Орталық шығанақ	Істен шыққан аппарат Айға құлады.
21	Сервейер-5			11.09.1967	281	1.42°N, 23.2°O Сабырлық теңізі	Жерге 19 000 фотография, грунт бойынша мәліметтер жіберді.
22	Лунар орбитер-3			10.10.1967	386	14.6°N, 97.7°W	Орбиталық аппарат.
23	Лунар орбитер-2			11.10.1967	385	2.9°N, 119.1°O	Орбиталық аппарат.
24	Лунар орбитер-4			31.10.1967	386	~22° и 30° W	Орбиталық аппарат.
25	Сервейер-6			10.11.1967	282	0.53°N, 1.4°W Орталық шығанақ	Аппарат Жерден жіберілген сигналмен Ай бетінен бірнеше метрге ұшып көтеріле алды.
26	Сервейер-7			10.01.1968	290	40.86°S, 11.47°W Тихо кратері	Аппарат Жерге 21 091 фотография жіберді.
27	Лунар орбитер-5			31.01.1968	386	2.8°S, 83.1°W	Орбиталық аппарат.
28	Луна-14	КСРО		1968	1670	?	Тәжірибелік аппарат.
29	Аполлон 10 ай модулінің қону сатысы			22.05.1969	2 211	?	Сынама өткізуге арналған аппарат.
30	Аполлон 11 ай модулінің қону сатысы			20.07.1969	2 034	0° 40' 26.69" N 23° 28' 22.69" O Сабырлық теңізі	Ай бетіне адамның тұңғыш қадам басуы.
31	Луна-15	КСРО		21.07.1969	2 718	17° N, 60° O Дағдарыстар теңізі	Жерге Ай грунтының үлгісін жеткізу тапсырмасы орындалмай қалды.
32	Аполлон 11 ай модулінің ұшу сатысы			21.07.1969	2 184	?	Пайдаланып біткеннен кейін құлады.
33	Аполлон 12 ай модулінің қону сатысы			19.11.1969	2 211	2.99°S, 23.34°W Дауылдар мұхиты	Ай бетіне адамдардың екінші рет қонуы. Сервейер-3 аппаратының жанында қонған.
34	Аполлон 12 ай модулінің ұшу сатысы			20.11.1969	2 164	3.94°S, 21.2°W Аралдар теңізі	Пайдаланып біткеннен кейін құлады.
35	Сатурн-5 зымыранының S-IVB сатысы			14.04.1970	13 454	2.75°S, 27.86°W Дауылдар мұхиты	Айға қона алмаған Аполлон 13 ғарыш кемесін тасыған.
36	Луна-16 қону сатысы	КСРО		20.09.1970	1380	0.68°S, 56.3°O Молшылық теңізі	Жерге ай грунтының үлгісін жеткізді.
37	Луна-17 қону сатысы	КСРО		17.11.1970	1380	38.28°N, 35.0°W Жаңбырлар теңізі	Станция Айға Луноход-1 аппаратын жеткізді.
38	Луноход-1	КСРО		17.11.1970	756	38.32507°N, 36.9949°W	Әлем тарихындағы алғашқы планетоход.
39	Сатурн-5 зымыранының S-IVB сатысы			04.02.1971	14 016	8.09°S, 26.02°W Танылған теңіз	Аполлон 14 ғарыш кемесін тасыған.
40	Аполлон 14 ай модулінің қону сатысы			05.02.1971	2 144	3° 38' 43,08" S, 17° 28' 16,90" W Фра Мауро кратері	Айға қона алмаған Аполлон 13 миссиясынан кейінгі сәтті ұшырылған аппарат.
41	Аполлон 14 ай модулінің ұшу сатысы			07.02.1971	2 132	3.42°S, 19.67°W Дауылдар мұхиты
42	Сатурн-5 зымыранының S-IVB сатысы			29.07.1971	14 036	1.51°S, 17.48°W Фра Мауро кратері	Аполлон 15 ғарыш кемесін тасыған.
43	Аполлон 15 ай модулінің қону сатысы			31.07.1971	2 809	26° 7' 55,99" N, 3° 38' 1,90" O Hadley-Rille
44	Ай ровері (Аполлон 15)			02.08.1971	210	26.08°N, 3.66°O Hadley-Rille	Ай бетімен қозғалуға арналған электромобиль.
45	Аполлон 15 ай модулінің ұшу сатысы			03.08.1971	2 132	26.36°N, 0.25°O Шіру батпағы
46	Луна-18	КСРО		11.09.1971	1900	3.57°N, 56.5°O Молшылық теңізі	Қонуы сәтсіз өтті.
47	Луна-20 қону сатысы	КСРО		21.02.1972	1380	3.53°N, 56.55°O	Жерге 55 грамм ай грунтын жеткізді.
48	Аполлон 16 ай модулінің қону сатысы			20.04.1972	2 765	8° 58' 22,84" S, 15° 30' 0,68" O
49	Ай ровері №2 (Аполлон 16)			24.04.1972	210	8.97°S, 15.51°O	Ай бетімен 26,6 шақырым жүрді.
50	Аполлон 16 ай модулінің ұшу сатысы			24.04.1972	2 138	?
51	Сатурн-5 зымыранының S-IVB сатысы			29.04.1972	14 002	1.3°N, 23.9°W Аралдар теңізі	Аполлон 16 ғарыш кемесін тасыған.
52	PFS-2 серігі (Аполлон 16)			29.05.1972	42	?	Particles and Fields Subsatellite.
53	Эксплорер-49			29.05.1972	328	?
54	Луна-19	КСРО		30.09.1972	1880	?
55	Сатурн-5 зымыранының S-IVB сатысы			10.12.1972	13 960	4.21°S, 22.31°W	Аполлон 17 ғарыш кемесін тасыған.
56	Аполлон 17 ай модулінің қону сатысы			11.12.1972	2 798	20° 11' 26,88" N, 30° 46' 18,05" O
57	Ай ровері №3 (Аполлон 17)			14.12.1972	210	20.17°N, 30.77°O
58	Аполлон 17 ай модулінің ұшу сатысы			15.12.1972	2 150	19.96°N, 30.50°O	Пайдаланып біткеннен кейін құлады.
59	Луна-21	КСРО		15.01.1973	1380	25.85°N, 30.45°O Ле-Монье кратері	Айға Луноход-2 аппаратын жеткізді.
60	Луноход-2	КСРО		15.01.1973	840	25.47°N, 30.54°O Ле-Монье кратері	Төрт ай жұмыс істеп, 37 шақырым жүрді. Жерге 86 панорама және 80 мыңға жуық телекадр жіберді.
61	PFS-1 серігі (Аполлон 15)			22.01.1973	36	?	Particles and Fields Subsatellite.
62	Эксплорер-35			24.06.1973	104	?
63	Луна-22	КСРО		02.11.1975	2 000	?
64	Луна-23	КСРО		06.11.1974	1880	13° N, 62° O	Грунт алу құрылғысы бұзылып, тапсырма орындалмай қалды.
65	Луна-24 қону сатысы	КСРО		18.08.1976	1400	12.75°N, 62.2°O Дағдарыстар теңізі	Станция 170 г ай грунтын Жерге жеткізді.
66	Hiten субсерігі			11.04.1993	12	?
67	Hiten			10.04.1993	143	34.3°S, 55.6°O	Жапонияның Ай серігі.
68	Lunar Prospector			31.07.1999	126	87.7°S, 42.1°O	Орбиталық аппарат.
69	Смарт-1	(ESA)		03.09.2006	307	34.24°S, 46.12°W Басымдық көлі	Тәжірибелік аппарат.
70	Moon Impact Probe (Чандраян)			14.11.2008	29	89.9°S, 0.0°O Шеклтон кратері	Айдың Оңтүстік полюсіне жоспарлы қатты қонуды орындаған зерттеулік зонды.
71	Кагуя субсерігі			12.02.2009	53	28.2°N, 159.0°W
72	Чанъэ-1			01.03.2009	2 350	1.5°S, 52.36°O Молшылық теңізі	Орбиталық аппарат.
73	Кагуя			10.06.2009	1 720	80.4°O, 65.5°S	Картографиялық зонд.
74	Центавр үдемелі блогы			09.10.2009	1 930	84.675°S, 48.725°W Кабеус кратері	LCROSS серігін тасыды.
75	LCROSS			09.10.2009	585	84.729°S, 49.36°W Кратер Кабеус	Lunar Crater Observation and Sensing Satellite.
76	Чанъэ-3			14.12.2013	1200	44.1°N, 31.05°W Кемпірқосақ шығанағы	Станция Ай бетіне Юйту роверін жеткізді.
77	Юйту ровері (Чанъэ-3)		Сурет:Yutu rover on the Moon.jpg	14.12.2013	120	44.1°N, 31.05°W Кемпірқосақ шығанағы	Миссиясын жалғастыруда.
78	LADEE			18.04.2014	248	10.8°N, 91.6°W	Орбиталық аппарат.
79	Юйту-2 ровері (Чанъэ-4)			03.01.2019	140	45.28°S, 177.36°E	Миссиясын жалғастыруда.
80	Берешит			11.04.2019	185	32.60°N, 19.35°E Айқындық теңізі	Жеке қаражатқа салынған алғашқы ай станциясы. Қонуы сәтсіз өтті.
81	Чандраян-2			06.09.2019	1498	70.88°S, 22.78°E	Қонуы сәтсіз өтті.
82	Чанъэ-5, қону сатысы			01.12.2020	8200	43.099°N, 51.837°W
83	Чанъэ-5, ұшу сатысы			07.12.2020	882	30.000°S, 0.000°E	Пайдаланып біткеннен кейін құлады.

Сілтемелер

• Айда қалған жасанды объектердің НАСА каталогы  (ағыл.)
• Айда қалған объектер туралы қысқа фильм  (ағыл.)