«Ала қойлар» - Абайдың 1898 ж. И. А. Крыловтан аударған мысал өлеңі. Әрқайсысы 4 тармақты 11 шумақтан тұрады, барлығы 44 жол. Мазмұны: арыстан аң патшасы болып, жануарлар әлеміне үстемдігін жүргізіп тұрған кезеңінде, бір күні жайылып жүрген ала қойларды көріп, жақтырмай қалады. Сонсоң оларды құртудың амалын ойлайды. Шетінен қырып тастауды ыңғайсыз көреді де, осының жолын табу үшін аю мен түлкіні шақырып ақылдасады. Сонда түлкінің берген кеңесі: Ала қойларды оңаша бөліп шығарып, қасқырға бақтыру керек. Арғы жағын қасқырдың өзі реттей жатады,- дейді. Айтқандай-ақ, аз уақыттың ішінде қасқыр баққан қойлардың аласы да, ағы да таусылып бітеді. Мысалдың астары: күштінің көңілінен шықпаған жанның бәрі жаман. Сондықтан ол жазалануға тиіс. Ол жазаны билеуші өз қолымен емес, басқа бір жаналғыш арқылы-ақ жүзеге асыра алады. Сонда оның атағына да кір келмейді, ойындағысы да орындалып тынады. Абай Крылов мысалының жалпы мазмұнын сақтай отырса да, кей жерлерде сөз тастап, не шумақ санын көбейтіп, 11 буынды қара өлең ұйқасымен жазған. Мысал алғаш рет 1909 ж. С.Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайұлының өлеңі» атты жинақта жарияланды. Өлең басылымдарында аздаған текстологиялық ауытқулар кездеседі. 1945, 1948 жылғы жинақтарда 6-шумақтың 2-жолы Мүрсейіт қолжазбалары бойынша: «Өлтірмек боп оңай-ақ, қойды сығып» деп берілсе, 1954 жылғы жинақтан бастап 1909 жылғы басылым негізінде: «Өлтірмегім оңай-ақ қойды сығып» деп түзетілген.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9