Алмагеске қосымша кітап

«Алмагеске қосымша кітап» (араб. Китаб әл-лауахик) — Әбу Насыр Әл-Фарабидің грек оқымыстысы Птолемейдің «Альмагесін» өңдеуге арнаған «Альмагеске түсініктемеден» кейінгі екінші еңбегі.

Мұнда қарастырылған астрономия мәселелер арифметика есептеулерсіз таза геометриялық-алгебра әдістермен дәлелденіп, шешімін табады. «Альмагеске қосымша кітап» қысқа да нұсқа 58 тараудан тұрады. Әрбір тарау Евклидтің «Негіздері» үлгісімен геом. сөйлем теорема түрінде тұжырымдалып, дәлелденеді. Бастапқы 14 тарауы тригонометрияға арналған және онда негізгі тригонометрия функциялар (синус, косинус, тангенс, котангенс) бірлік дөңгелек ішінде қарастырылған. Кейбір тарауларында Күн теңдеуі, Айдың бірінші және екінші теңдеуі, география ендік, планеталар қозғалысы, Айдың және Күннің тұтылулары, т.б. мәселелер қарастырылып, шешімін тапқан.

Әл-Фарабидің бұл еңбегіндегі жаңа тұжырымдар атақты шығыс ғалымдары Әбу-л-Уафа, Әбу Райхан әл-Бируни, Ұлықбек еңбектерінде дамытылды.