Амангелді Батыр күмбезі

Амангелді Батыр күмбезі – Шу ауданындағы Мойынқұм кеңшарының шығысында 4 км жерде орналасқан. Жергілікті халық бұл жерді «Амангелді төбесі» деп атайды. 1998 жылы батырдың басына күмбез салынды. Амангелді батыр туралы Шу өңірінің, Оңтүстік Қазақстан облысындағы Түлкібас ауданы тұрғандарының, әсіресе көнекөз қариялардың арасында ауызекі түрде айтылып жүрген әңгімелер бар. Амангелді батыр туралы деректер алғаш Б.Шөкелекұлы, Ж.Дүйсенбетұлы, М.Бектенбайұлы, М.Игілік келіні, С.Хасеновтың «Жиенбет» шежіресінде, Ж.Байжігітұлының өлеңдер жинағында, түлкібастық Төлеуіш ақсақалдың, т.б. адамдардың естелік әңгімелерінде берілген. Батыр туралы Асқар Сандыбаевтің «Көк сеңгір» атты тарихи көркем повесінде жан-жақты баяндалған. Амангелді өз заманының айтулы батырлары: Бөлтірік, Намаз, Биназар, Секер, Қырғыз батырлары Бәтік, Қанат, арқаның ақыны Шөже сияқты тұлғалармен үзеңгілес болған. Амангелді батыр Қоқан хандығының езгісіне қарсы Шу бойы шаруаларының көтерілісін басқарып, 1858 жылы көктемде Төле би ауылының солтүстігінде орналасқан Қоқан бекінісіне шабуыл жасаған. Көтеріліс Меркі, Түлкібас, Сайрам, Созақ, т.б. жерлерден қолдаушылық тапқан. Ол 1820 жылы Түлкібас өңірінде дүниеге келген. 1840 жылы Шу бойына қоныс теуіп, қазіргі Жиембет ауылында 1898 жылы қайтыс болған.