Анттасу

Анттасу

Анттасу – екі адамның бір-біріне уәде беруі, серттесуі, сөз байласуы. Сөзге тоқтаған, сөзді, уәдені бағалап, намысты қадірлеген қазақтар үшін анттасудың, ант берудің жөні бөлек. Оны тілдегі басқа да осы мағынадан өрбіген сөз тіркестерінен көреміз. Мыс., ант етті [айтты, берді], ант атты, ант бұзды, анттан тайды, ант ұрды т.б..
Анттасудың түрлері:
Ала жіпті аттамауға анттасу – өзінің сыйлас адамдарының, туыс жақын тумаларының арасында тіпті жолда жатқан асыл затты да алмаймын деп анттасуы. Қолына Құран ұстап анттасу – қазақ арасында ешкімге қиянат қылмауға немесе бұрынғы істеген арамдықтарын қайталамауға, жауласпауға, ұрлық жасамауға Құдай алдында ант етіп, қолдарына Құран ұстап ант беру дәстүрі болған. Осыған орай нан ұстап ант беру салты да кездеседі. Кейде «нан ұрсын», «тұз ұрсын», «анамның ақ сүті ұрсын» деп, ант-су ішіп жатады. Мысалы: Бұдан соң бұл жаппаға қалай келгенін кім білсін, ақ орамалмен мұқият түйіншектелген қалың Құранды алып, жігіттер жаппай кеудесіне басысты. Бұл – «Құран ұстайын» дейтін анттың белгісі еді (С. Жүнісов «Ақан сері»).

Төбеге тас қойып анттасу – ертеректегі дәстүр бойынша ұрлықты бірлесіп істеген топ ол жайында жан адамға тіс жармауға серттескенде анттасушылар уағдаласып, төбелеріне тас қойып тұрып сол сертті айтуға тиісті болған. Осылайша ант берген адамдардың біреулері ұсталып қалып, ұрлығын мойындатып, ұрлық қылғандарды айтқызу үшін оны қалай қинаса да (мәс., қыстың күні жалаңаштап, жалаң денесіне мұздай суық су құйып қинаса да) ләм-мим деп тіс жармайтын болған. Сондағы бір себеп – құдіретті күш оны «төбесінен таспен ұрады» деп қорқуы. «Тас төбеңнен ұрғыр!» деген қарғыс осыдан қалса керек.