Аяз геодезияда

өңдеу

Аяз ұрған жарықтар

өңдеу

Үскірік аяз кезінде топырақтар мен борпылдақ тау жыныстарының сығылуынан пайда болған жарықтар. Көбінесе жоғары ендіктер мен тауларда, маусымдық және көп жылдық тонды тау жыныстары тараған зоналарда кездеседі.

Аязға төзімділік

өңдеу

Организмдердің немесе материалдың 0°С-тан төменгі температураларға төзімділік қабілеті.

Аяздық үгілу

өңдеу

Физикалық үгілудің бір түрі; жарықтарда іркіліп қалған судың мезгіл-мезгіл қатуының салдарынан тау жыныстары мен топырақтардың механикалық бұзылуы. Көбінесе континенттік катаң климатты алқаптарда байқалады.

Аязсыз кезең

өңдеу

Көктемгі соңғы қатқақ (үсік) пен күзгі алғашқы кара суық аралығындағы көп жылдық орташа уақыт. Қазақстан аумағында аязсыз кезеңнің ұзақтығы солтүстіктен оңтүстікке қарай 4,7 айдан (Петропавл) 7 айға (Шардара) дейін артады. Осыған байланысты Аязсыз кезеңнің ауыл шаруашылығы дақылдарын іріктеп, әр жерде өсірудің мүмкіндігін анықтауда үлкен маңызы бар буыны. Дүние жүзінің көптеген елдеріндегі (Албания, Кабо-Верд, Барбадос, Гвинея-Бисау, ГФР, Румыния, Чехия, Словакия, Мавритания, Нигерия, Индонезия және тағы да басқалары) әкімшілік-аумақтық бірлік. 2006 жылдың 1 қаңтарында Қазақстанда әкімшілік аудандар саны 160 болды.[1]

Галерея

өңдеу

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007 жыл. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6