Ақтау палеонтологиялық қазба орны

Ақтау палеонтологиялық қазба орны - әр түрлі өзен-көл тұнбаларының шөгінді қабаттарынан тұратын тау жыралары. Палеоген заманында (эоценнің ортасы, шамамен 50 млн. жыл) тіршілік еткен жануарлардың сүйектері сақталған, биіктігі 1000 м-ден асады. Ол Алматыдан солтүстік-шығысқа қарай 200 км жерде, Айдарлы ауылыныңның маңында орналасқан. Алғаш 1948 жылы бұл жерден ертеде тіршілік еткен жануарлар сүйегі табылды. Соның негізінде миоцен дәуірінің басында тіршілік еткен мастодонттардың, мүйізтұмсықтардың (соңғы анықтау бойынша бұрын Жәйрем қазба орнынан табылған түрі) сүйектері зерттелді. 1996 жылы Қазақстанда алғаш рет эоцен дәуірінде тіршілік еткен бронтотерийдің екі толық қаңқа сүйегі, миоценнің алғашқы кезеңінің батпақ шөгінді қабатынан сол заманның өсімдіктерінің жапырақ таңбалары табылды. Мұны ғалымдар күзде жапырақтары түсетін ағаштар мен бұталардың жапырақ таңбалары деген болжам айтады. Қазба орнынан өсімдіктердің 56 түрі анықталды. Жануарлар сүйектерімен қатар, өсімдіктер таңбаларының да кездесуі сол заманның табиғат көріністерін миоцен дәуірінде өзен-көл жағалауларын тоғайлар қоршап жатқанын, жануарлардың көпшілігі осы ортаға сәйкес тіршілік еткенін анықтауға мүмкіндік береді. Ақтау палеонтологиялық қазба орнының тағы бір ерекшелігі – мұнда палеоген кезеңінен бастап, қазіргі уақытқа дейінгі көпшілік кезеңдердің шөгінді қабаттары ретімен сақталған.[1]

мастодонт
мүйізтұмсық

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақстан Республикасының табиғаты туралы энциклопедиясы, V- том