Ақ қайран

Ақ қайран (лат. Leucіsсus іdus) — Қауырсын қанаттылар класының Тұқытәрізділер отрядының Тұқылар тұқымдасына жататын тұщы су балығы. Қазақстанда кең тараған.

Ақ қайран
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Табы: Қауырсын қанаттылар Сабы: Тұқытәрізділер Тұқымдасы: Тұқылар Тегі: Leuciscus Түрі: L. idus
Екі-есімді атауы
Leuciscus idus (Карл Линней, 1758)

Дене тұрқы 60 – 70 см-ге жуық, салмағы 2,5 – 4 кг-ға жетеді. 4 – 6 жасында жыныстық жағынан толысып, наурыз – сәуір айларында тасқа, су өсімдіктеріне уылдырық (114 мыңға дейін) шашады. Шабақтары 3 – 4 жылда толысады. Жәндіктермен, ұлулармен және су өсімдіктерімен қоректенеді.

Европадағы Рейн өзенінен бастап Шығыс сібірдегі Колымаға дейінгі өзен-көлдерде кездеседі. Ақ қайран – кәсіптік маңызы бар балық. Еті дәмді, азықтық сапасы жоғары. Онда 19%-ке дейін белок бар. Түсі ақ, аздап сарғыштау, кейде қызғылтым болады, қылқан сүйегі көп. Аққайранды тұздайды, ыстап келтіреді, одан консерві дайындайды. Сонымен бірге, оны қуыруға, асуға, қақтан кептіруге, сондай-ақ одан бәліш үшін начинка (фарш) жасауға болады. Қолға үйретілген сәндік түрі тоғандарда өсіріледі, спорттық мақсатпен де ауланады.