Ақ қоян (лат. Lepus timidus) – қояндар тұқымдасының бір түрі.

Ақ қоян
Ақ қоянның жазғы жүні
Ақ қоянның жазғы жүні
Амандық күйі
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Сүтқоректілер
Сабы: Қоянтәрізділер
Тұқымдасы: Қоян
Тегі: Lepus
Түрі: L. timidus
Екі-есімді атауы
Lepus timidus
Linnaeus, 1758
Ақ қоян аералы (жасыл - байырғы, қызыл - жерсіндірілген)
Ақ қоян аералы
(жасыл - байырғы, қызыл - жерсіндірілген)

Ақ қоян негізінен қалың қар түсетін, орманды жерлерде тіршілік етеді. Қостанай, Солтүстік Қазақстан, Павлодар және Ақмола облыстарындағы орманды далаларда, Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстарындағы таулы аймақтарда көптеп, ал Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Алматы облыстарында сирек кездеседі.

Жыл бойы жайылым жағдайына, қардың түсуіне орай, жыртқыштардың азды-көптігіне қарай қоныстарын ауыстырып отырады. Дене тұрқы 68 см, салмағы 5 – 6 кг. Жазда түсі сұрғылт қоңыр, қыста түгелдей аппақ болып түлейді. Басқа қояндардан ерекшелігі құлақ қалқанының ұшы қара, құйрығы дөңгеленген қысқа болады. Жылына, ақпан – маусым айларында 2 – 3 рет көбейеді, 3 – 10 көжек туады. Жазда шөптесін өсімдіктермен, бұталармен, ағаштармен қоректенеді, ал күз, қыс айларында ағаш бұталары мен қабықтарын кеміреді. Ақ қоян туляремия ауруын таратуы мүмкін. Ағаштардың қабығын кеміріп, орман шаруашылығына аздап зиянын тигізеді. Ақ қоян еті, терісі мен түбіті үшін ауланады.[2]

Дереккөздер өңдеу

  1. Lagomorph Specialist Group (1996). Lepus timidus. In: IUCN 1996. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on қаңтар 28, 2010.
  2. Қазақ Энциклопедиясы